पुटमेतत् सुपुष्टितम्
१९ सर्गः]
203
इत्युक्त्वा पितरौ नत्वा रामस्तस्माद्विनिर्ययौ
तीर्थकत्वेन सन्निधिविशिष्टदेवताकत्वेन च तत्करणम् । तत्र-अभिषेकं-शालायां अविचालयन्–अप्रवर्तयन्, अपि तु [१]सावेक्षः-अवाङ्मुखेक्षण-सहितः; तल्लिप्साभावादेवभावः ॥ ३१ ॥
लक्ष्मीमिति । सहजामिति शेषः । शीतरश्मेः कान्तत्वं क्षपेवेति । क्षपा हि सर्वसौरमहातेजोविनाशिनी ॥ ३२ ॥
वसुंधरां गच्छतः-प्राप्नुवतः । सर्वलोकातिगस्येवेति । शुद्धब्रह्मतत्त्वजीवन्मुक्त परमहंसस्येवेत्यर्थः ॥ ३३ ॥
प्रतिषिध्य शुभं छत्रं व्यजने च स्वलंकृते ।
विसर्जयित्वा स्वजनं रथं पौरांस्तथा जनान् ॥ ३४ ॥
छत्रादिप्रतिषेधः स्वप्रतिज्ञाविरोधात् ॥ ३४ ॥
धारयन्मनसा [६]दुःखमिन्द्रियाणि निगृह्य च ।
प्रविवेशात्मवान् वेश्म मातुरनियशंसिवान् ॥ ३५ ॥
- ↑ सापेक्षः-वनं प्रतीति शेषः-ति. भरताभिषेकरूपप्रार्थनासहितः-गो.अपेक्षा-उपेक्षा-सापेक्षः-उदासीनो वा.
- ↑ लोककान्तस्य शीतरश्मेः-चन्द्रस्य कान्तत्वं-सौन्दर्ये यथा क्षपा नापकर्षति, प्रत्युत वर्धयति तथेत्यर्थः
- ↑ क्षयः-ङ.
- ↑ 'त्यजतश्च वसुंधरा' इत्येव बहुषु पाठः । वनं गन्तुकामस्येस्यनेनैव राज्यत्यागस्याप्यार्थिकत्वात् 'गच्छतश्च' इति पाठो व्याख्यात्राऽऽदृतः । एवं सत्येव सुखदुःखयोः समत्वमुक्तं भवतीत्याशयः
- ↑ त्यजतश्च-ङ.च.झ.
- ↑ दुःखहेतुरुच्यते-'मातुरप्रियशसिवान्' इति
