पुटमेतत् सुपुष्टितम्
164
[अयोध्याकाण्डः
रामाह्वानम्
प्रस्थितो ह्यहमिति । आनेतुमिति शेषः ॥ १६ ॥
अथाप्यहं व्याधुट्य प्रविश्यायुष्मतां युष्माकं वचनाद्राज्ञः सुखं पृच्छामि । सर्वे समेत्य राज्ञः सुखं कच्चिदिति पृच्छन्तीति विज्ञापयामीत्यर्थः । व्याघुट्यापि विज्ञापनहेतुः पूज्या इत्यादि । अपि च यत्संप्रति-उदयसमये सर्वथा बुद्धस्याप्यनागमनं- बहिर्निर्गमाभावकारणं तत्पृच्छामि इत्युक्तान्तःपुरद्वारं जगाम । पुराणवित्-चिरकालकथाभिज्ञः-चिरवृद्ध इति यावत् ॥ १८ ॥
[५]सदाऽसक्तं च तद्वेश्म सुमन्त्रः प्रविवेश ह ।
तुष्टावास्य तदा वंशं प्रविश्य स विशांपतेः ॥ १९ ॥
- ↑ सर्वान् भौमान् महीपतीन्-ङ.
- ↑ रामं, अभि प्रस्थित इत्यन्वयः । राममानेतुं प्रस्थित इति तात्पर्यम् । ग्रामं प्रस्थित इतिवत्प्रयोगः
- ↑ अयं पृच्छामि-ङ
- ↑ संप्रतिबुद्धस्येत्येकं पदं वा । पुराणविदिति साभिप्राय-
वचनम् । सुमंत्रस्य विदितपूर्ववृत्तान्तत्वमनेन सूच्यते । दशरथस्य पुत्रशोकान्मरणरूप-शापकथा, कैकेयीविवाहकाले कैकेय्यां जातायैव राज्यदानरूपप्रतिज्ञा च सुमंत्रेण ज्ञाते एव ।
अत एव पूर्वं 'सुमंत्रश्चिन्तयामासे'त्युक्तिः । २८ तमश्लोकटिप्पणी द्रष्टव्या - ↑ सद्भिः आसक्तमिति वार्थः ।
