शुश्रूषां [१]गौरवं चैव प्रमाणं वचनक्रियाम् ।
कस्ते भूयस्तरां कुर्यात् अन्यत्र मनुजर्षभात् ॥ २६ ॥
प्रमाणं-प्रतिपत्तिः । वचनक्रिया-उक्तकरणम् ॥ २६ ॥
बहूनां स्त्रीसहस्राणां बहूनां चोपजीविनाम् ।
[२]परिवादोऽपवादो वा राघवे नोपपद्यते ॥ २७ ॥
बहूनां स्त्रीसहस्राणां मध्ये एकयापि कृतः परिवादः, तथोपजीविनां च मध्ये एकेनापि कृतोऽपवादः-अपयशः राघवे नोपपद्यते ॥
सान्त्वयन् सर्वभूतानि रामः शुद्धेन चेतसा ।
गृह्णाति मनुजव्याघ्रः [३]प्रियैर्विषयवासिनः ॥ २८ ॥
कुतो अन्यत्र नोपपद्यत इत्यत्राह-सान्त्वयन्नित्यादि ॥
सत्येन लोकान् जयति दीनान् दानेन राघवः ।
गुरून् शुश्रूषया [४]वीरो धनुषा युधि शात्रवान् ॥ २९ ॥
दानं-पारलौकिकम् । त्यागः-प्रीत्यर्थः ऐहिकप्रयोजनः ॥
सत्यं दानं तपस्त्यागो मित्रता शौचमार्जवम् ।
विद्या च गुरुशुश्रूषा ध्रुवाण्येतानि राघवे ॥ ३० ॥
तस्मिन्नार्जवसंपन्ने देवि ! देवोपमे कथम् ।
पापमाशंससे रामे महर्षिसमतेजसि ॥ ३१ ॥
- ↑ गौरवं प्रतिपत्तिः । प्रमाणं-पूजा-गो.
- ↑ परिवादः-अपयशः, अपवादः-निन्दा-गो.
परिवादः-समूलमयशः । अपवादः-निर्मूलमयशः-ति. - ↑ प्रियैः,अभीष्टदानैः.
- ↑ वीर इति सर्वत्र संबध्यते । दयावीरः, त्यागवीरः, विद्यावीरः, पराक्रमवीर इत्येवम् । चोलमहीपतिः कदाचित् सन्निहितं मध्यमवीथिभट्टारकं प्रति 'आत्मानं मानुषं मन्ये' इति वदन् रामः कथं जटायुषो मोक्षं दत्तवान् इति पप्रच्छ । सोऽपि 'सत्येन लोकान्' इत्युक्त्या महतीं बहुमतिं अवाप्तवानित्यैतिह्यमत्र ज्ञेयम्-गो.
