पुटमेतत् सुपुष्टितम्
९ सर्गः]
85
रामप्रव्राजनं देवि ! याचस्वाद्येन चैतयोः
चतुर्दश हि वर्षाणि रामे प्रव्राजिते वनम् ।
रूढश्च [१]कृतमूलश्च शेषं स्थास्यति ते सुतः ॥ ३१ ॥
[२]प्रव्राजनस्य चतुर्दशसंख्यावैशिष्ट्यवरणमात्रेण कार्यासिद्धिर्भवत्येव । सर्वथा प्रव्राजनन्त्वतिघोरतया, अशेषलोकविरुद्धमित्याशयेनाह-चतुर्दश हीत्यादि । यथा महावृक्षः चतुर्दशवर्षं परिपालितः प्ररूढमहाशाखः कृतमूलः, सिद्धदृढमूलावरोहश्च भवति; एवं प्रतिष्ठिताशेषबाह्याभ्यन्तरराज्यपरिकरः [३]भवति । अतः परं, शेषं-यावज्जीवं वृक्षवदेव स्वत एवाशक्योन्मूलनश्च भवतीत्यर्थः ॥ ३१ ॥
रामप्रव्राजनं चैव देवि ! याचस्व तं वरम् ।
एवं सिद्ध्यन्ति पुत्रस्य सर्वार्थास्तव भामिनि ! ॥ ३२ ॥
यदेवं अतः-रामेत्यादि । चाद्भरताभिषेकः ॥ ३२ ॥
अराम इति । अप्रियो भविष्यतीत्यर्थः ॥ ३३ ॥
- ↑ कृतमूलः-स्ववशीकृतमूलबलः-गो.
- ↑ सर्वथा प्रव्राजनावरणे आशयमाह-प्रव्राजनस्येति ।
- ↑ ते सुत इति शेषः ।
- ↑ "यद्वा रामो भविष्यति एक-एव भविष्यतीत्यर्थः"-गो. रमयत्यानन्दयतीति रामः-मुनीनिति शेषः-ती. वस्तुतस्तु -'पिताऽपिता भवति' इत्यादाविव-राम इति व्यपदेशार्ह एव स न भवति ॥ यतः सः वनंगतः नामरूपरहितः-क्रमेण जनानामविदितप्रायः स्यादितिभावः ।
- ↑ तव भरत इत्यन्वयः
- ↑ तेन कालेन-ङ
- ↑ कृतमूलः-रूढमूलः-गो.
