पुटमेतत् सुपुष्टितम्
८ सर्गः]
71
पुनस्तां भेदयामास भयमुत्पाद्य मन्थरा
भरतश्चापि रामस्य ध्रुवं वर्षशतात्परम् ।
पितृपैतामहं राज्य[१]मवाप्ता पुरुषर्षभः ॥ १६ ॥
पितृवत् भ्रातॄनविभागेन परिपालयतो रामस्य पितृवदेव वर्षशतात्परमपि यदा विबिभाजयिषा भवति तदा भरतो राज्यमवाप्ता-प्रपत्स्यत इति ध्रुवम् । अपि शब्दाल्लक्ष्मणशत्रुघ्नयोरपि राज्यप्राप्तिर्ध्रुवेत्यर्थः ॥ १६ ॥
कल्याण इति । रामाभिषेकलक्षण इत्यर्थः ॥ १७ ॥
यथा मे भरतो मान्यः तथा भूयोऽपि राघवः ।
कौसल्यातोऽतिरिक्तं च स तु शुश्रूषते हि माम् ॥ १८ ॥
[४]मान्य इति । प्रार्थनीयश्रेयस्क इति यावत् । अतिरिक्तं अभ्यधिकम् ॥ १८ ॥
राज्यं च यदि रामस्य भरतस्यापि तत्तदा ।
मन्यते हि यथाऽऽत्मानं तथा भ्रातॄंश्च राघवः ॥ १९ ॥
कैकेय्या वचनं श्रुत्वा मन्थरा भृशदुःखिता ।
दीर्घमुष्णं विनिश्वस्य कैकेयीमिदमब्रवीत् ॥ २० ॥
- ↑ मवाप्स्यति नरर्षभः-ङ.
- ↑ प्राप्ते-उचिते अभ्युदये-समाभिषेकरूपे-वर्तमाने च प्रत्यासन्ने सति-कल्याणे-भरताभिषेकरूपे-भविष्यति च किमर्थं परितप्यसे- गो. ॥ कालत्रयेऽपि कल्याणे सति किमर्थं तप्यस इति भावः ॥ पूर्वश्लोकानुसाराच्च ॥ कल्याणे भरताभिषेके-भविष्यति-कियता कालेन-(इदानीं किमर्थं परितप्यसे)-ति.
- ↑ दह्यमानेव-ङ,
- ↑ मान्यः-बहुमान्यः-गो.
