एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति
16
अरण्यकाण्डः
विराधकदनम्
ज्वलिताननमिति। राक्षसत्वात् अग्निज्वालयेव ज्वलिताननत्वम् ।
आत्मनः इक्ष्वाकुकुलं- इक्ष्वाकुवंश्यत्वं उवाचेत्यन्वयः ॥ २ ॥
क्षत्रियौ वृत्तसम्पन्नौ विद्धि नौ वनगोचरौ ।
त्वां तु वेदितुमिच्छावः कस्त्वं चरसि दण्डकान् ॥ ३ ॥
तद्वचनध्यैव प्रकारः - क्षत्रिया वित्यादि । वनगोचराविति बहुव्रीहिः । किञ्चिन्निमित्तत इति शेषः ॥ ३ ॥
तमुवाच विराधस्तु रामं सत्यपराक्रमम् ।
हन्त ! वक्ष्यामि ते, राजन् ! निबोध मम, राघव ! ॥ ४ ॥
मम निबाघेति । मम वचनात् मम स्वरूपमिति शेषः ॥ ४ ॥
लोके तटस्थप्राणिषु येन केनापि शस्त्रेण-शस्त्रबलेन अवध्यता -अमारणीयता प्राप्ता । अपि च रज्ज्वादिवत् घटादिवद्वा अच्छेद्या- भेद्यत्वं-प्राणवियोजनाय छेद्यभेद्याशक्याशरस्त्वं च प्राप्तमिति विपरिणामः । यदेवं, अतः - उत्सृज्येत्यादि [३]अनपेक्षौ-युद्धाशारहितौ ॥ ७ ॥
