अथ अगस्त्यनियोगेन पञ्चवढ्य श्रमप्राप्तिः । गमेत्यादि ।
लक्ष्मण ! तुभ्यं च परितुष्टोऽस्मीत्यन्वयः । स्थः इति अस्तलेटि
मध्यमद्विवचनम् ॥ १ ॥
[१]अध्वश्रमेण वां खेदः बाधते प्रचुरश्रमः ।
व्यक्तमुत्कण्ठते चापि मैथिली जनकात्मजा ॥ २ ॥
खेदः --दुःखं अध्वश्रमेण वां दुःखं वर्तते, प्रचुरश्रमः अध्त्रश्रमः, मैथिलीमिति शेषः । अत एव इयं व्यक्तं उत्कण्ठते चापि, क्वचित् विश्रान्तिमिति शेषः ॥ २ ॥
एषा हि सुकुमारी च दुःखैश्च न विमानिता ।
प्राज्यदोषं वनं प्राप्ता भर्तृस्नेहप्रचोदिता || ३ ||
न विमानितेति-न पीडितेति यावत् । प्राज्य: दोषः अस्मिन् तत् तथा । 'प्रभूतं प्रचुरं प्राज्यं" ॥ ३ ॥
यथैषा रमते, राम ! इह मीता तथा कुरु ।
दुष्करं कृतवत्येषा वने स्वामनुगच्छती ॥ ४ ॥
एषा हि प्रकृतिः स्त्रीणां आसृष्टेः, रघुनन्दन !
समस्थ [२]मनुरज्यन्ति विषमस्थं त्यजन्ति च ॥ ५॥
शतहदानां लोलत्वं शस्त्राणां तीक्ष्णतां तथा ।
गरुडानिलयोः शैघ्रथं अनुगच्छन्ति योषितः || ६ ||
