|
निःस्वौ भवेद्यदि गृही निरपी स नूनं |
न केवलं सुखाभाव एवापित्वतिदुःखमपीत्याशायवानाह । यदि गृही निःस्वो नि
र्धनो भवेतहिं नूनं निश्चयेन स निरयी नरकवान् । निरयित्वमेव स्फुटयति । योऽ
गुमपि भोतुं दातुं च न क्षमते समर्थो न भवति स नूनं निरयीति संबन्धः । ननु श्री
मत्कुलोत्पन्नस्य तव नास्ति दुःखमिति चेत्तत्राऽऽह । पूर्णोऽपीति । पूर्णोऽपि पूर्ति
पूर्णतामभिमन्तुमशकुवन्यो मोहेनाविवेकेन तस्मिस्तास्मिन्विषये शं सुखं न मनुते सोऽ
पि नूनं निरर्थीत्यर्थः । विषयसंपत्तस्तृष्णनिवर्तकत्वाभावात्सर्वानर्थबीजभूततृष्णानुवि
द्धचेतसः सुखामाप्तिदुःखावाप्तिसत्त्वान्निरथित्वमेवेति भावः । तथाचोक्तम् ।
|
न जातु कामः कामानामुपभोगेन शाम्यति । |
अथेो अतः कारणाद्धे साधो गृहोपकरणेषु सदा विचारो भवति यावत्सु सत्स्वमीषां
संबन्धिजनानां परिपूर्तिः परिपूर्णता स्यादमीषां गृहस्थानामिति वा । तथाचैवं विचा
र्यमाणस्य पयत्नेनैकत्रैकास्मिन्स्थाने संहतवतः संचवयं कृतवतः स्थितपूर्वनाश एतत्सं
चयात्पूर्व स्थितस्य संचितस्य नाशो भवति च पुनस्तदपि पश्चात्संचितमप्यपयाति न
श्यति । पुनरप्यपरेण योगः संयोगो भवति । तथाच गृहस्थाश्रमे सर्वथा दुःखमेवेति
भावः ॥ २० ॥ [ यावत्सु गृहोपकरणेषु सत्सु संपूर्णेषु गृह्यानुकूलवस्तुषु विद्यमाने
ष्विति यावत् । यद्यपि परिपूर्तिः सकलविषयतृप्तिस्तात्कालिकी भवति तथाऽप्यथो
अनन्तरम् । सदा निरन्तरम् । अविचार इतिच्छेदः । अविवेकमूलकः प्रमाद एव
भवतीति संबन्धः । तथाचाऽऽडुः । ‘दृष्टो हि ममाद्यति । प्रमत्तो हि धर्ममतिक्रामति'
|
१ ख. ग. स्फोरयति । |
