२६ शब्दापशन्दविवेके
५८. वीतजन्मजरसः परं शुचि ब्रह्मणः पदम् (कि० ५।२२) ।
५९. पदापि युवतीं भिक्षुर्न स्पृशेद् दारवीमपि (भा० पु० ११।८।१३) ।
६०. सव्येष्ठाः सादिनश्चोपहितकवचकाः (मोह० २।१६) ।
६१. मान्धाता नवदम्पतीरतिगति निर्माय मोसुद्यते (मोह० ४।३६) ।
सर्वनाम्नामधिकारो द्वितीयः ।
१. गृहस्यैकतमे देशे न्यासो गुप्तप्रच्छन्नस्तिष्ठतीति चिन्तां मा गा:
२. एतयोरेकतरत्पुस्तकं मे देहि, निरूढकार्यस्त्वरितं प्रत्यर्पयिष्ये ।
३. अमीषामन्यतमस्मै च्छात्राय पारितोषिकं दीयताम् । एतदेव
पर्याप्स्यति ।
५८. वीतजन्मजरस इति षष्ठ्येकवचनान्तम् । वृत्त्यनुसारिणस्तु पूर्व-
विप्रतिषेधेन ङसः स्यादेशे कृते जरसादेशो न प्रवर्तत इत्याहुः ।
तन्मते वीतजन्मजरस इति षष्ठ्येकवचनं नोपपद्यते । अत एव ते
वीतजन्मरजस इति पठनीयमित्याहुः । दीक्षितप्रभृतयस्तु षष्ठ्येक-
वचने सि वैकल्पिको जरसादेशो निर्बाध इति मतमास्थिताः ।
५९. पदाऽपि पद्दन्नोमास् (६।१।६३) इति पादशब्दस्य पद् इत्यादेशे
तृतीयैकवचनान्तं साधु।
६०. सव्येष्ठा इति विसर्जनीयान्तं पदमवद्यम् । सारथिवचनः सव्येष्ठ-
शब्द ऋकारान्तः । तेन प्रथमैकवचने सव्येष्ठा इत्याकारान्तं रूप-
मिति बालस्यापि विदितम् । बहुवचने तु सव्येष्ठार इति स्यात् ।
६१. नवदम्पतीरतिगतिम् इत्यत्र दम्पतीशब्दे दीर्घो नोपपद्यते । सुपो
धातुप्रातिपदिकयोरिति समासे सुब्लुकि सति प्रथमयोः पूर्वसवर्ण
इति प्राप्तिरेव न। तस्मान्नवदम्पतिरतिगतिम् इत्येवं वाच्य-
मवाच्यतायै।
इति सुप्सु नाम्नां विवेचनम्
१. 'एकतमस्मिन्' इति युक्तम् । सर्वादिगणे डतरडतमौ पठ्येते ।
२. एकतरात्प्रतिषेध इत्यद्डादेशनिषेधे एकतरमित्येव साधु ।
३. अन्यान्यतरयोरेव सर्वादिगणे पाठात्सर्वनामसंज्ञा, न त्वन्यतम-
शब्दस्यापि, तेन अन्यतमायेत्येव वक्तव्यम् ।
