तद्धितपरिशेषः २६१
४४. प्रधानं षट्स्वङ्गेषु व्याकरणमिति भाष्यकारवचनमवमत्य कि-
मिति ज्योतिषमधीषे न व्याकरणम् ?
४५. अहो वाग्मिनां वाग्धाराः किमपि संवननं१ हृदयानाम् ।
४६. अत्र विषय उपेक्षां तूष्णीकां वा युक्तां पश्यामः ।
४७. अद्यतो नैकवर्षे दुरन्तोऽयमुदन्तोऽजायत ।
४८. प्राचीनसामयिका इममेव क्रममातस्थुः ।
४९. सेवा श्ववृत्तिराख्याता, तीव्रश्चैष मानस्योपरित आघातः ।
५०. सर्वाङ्गिण्याः संस्कृतेरुद्धार इष्यते न तु तदेकदेशस्य ।
४४. तदधिकृत्य कृते ग्रन्थे इत्यण् । संज्ञापूर्वकविधेरनित्यत्वान्न
वृद्धिः । तेन ज्योतिषम् इति साधु ।
४५. वाचो ग्मिनिः लशक्वतद्धित इतीत्संज्ञाभावाद् गकारद्वय-
श्रवणम् । वाग्मिनामित्येव साधु ।
४६. तूष्णीमः काम् वक्तव्यः । इति स्वार्थिकः काम्प्रत्ययः । तूष्णीमेव
तूष्णीकाम् । तेन तूष्णीम्भावं युक्तं पश्याम इति वक्तव्यम् ।
तूष्णीकामित्यव्ययम् ।
४७. अद्य प्रभृति, इत इति वा वक्तव्यम् । अद्येत्यधिकरकरणवृत्ति ।
ततस्तसेरप्रसङ्गः । स ह्यपादानपञ्चम्या विहितः । आद्यादि-
त्वात्तसेरपि नायं बिषयः ।
४८. प्राचीनसामयिका इत्यत्र ठञ् दुर्लभः । कालवाचिभ्यः स विहितः ।
तेन प्राचीनसमयिका इति वक्तव्यम् । प्राचीन समयोऽस्त्येषा-
मिति । अत इनिठनाविति ठन् । समासेन वाऽर्थो वक्तव्यः ।
प्राक्काला इति । एवं जातीयकेषु प्रदेशेषु ठनेव प्रयोज्यो न
ठञ् । तथा च मनौ प्रयोगः-तान्यर्वाक्कालिकतया निष्फलान्य-
नृतानि चेति (१२।९९) ।
४९. उपरित इत्यपशब्दः । उपर्युपरिष्टात् (५।३।३१) इत्युपरिशब्दो-
ऽस्तातेरर्थे निपात्यते । प्रस्तातिश्व सप्तमीपञ्चमीप्रथमान्तेभ्यो
विधीयत इति सप्तम्यर्थस्योपरिशब्देनैवोक्तत्वात्तसेरप्रसङ्गः ।
५०. सर्वाङ्गाया सर्वाङ्ग्या इति वा सर्वाङ्गीणाया इति वा वक्तव्यम् ।
सर्वाण्यङ्गान्यस्या इति बहुव्रीहौ अङ्गगात्रकण्ठेभ्यो वा ङीष्१. वशीकरणम् ।
