२२२ शब्दापशब्दविवेके
८७. पुराणान्यपि सर्गादिवर्णनेन तटस्थलक्षणं पुराकृत्य तन्मुखेन
मुख्यतया जगतो मूलकारणस्य प्रतिपादन एव पर्यवस्यन्ति ।
५८. गिरिशमुपचचार प्रत्यहं सा सुकेशी (कु०)
८९. अयं गोप्रदः, अयं च गोसन्दायः । किंकृतो रूपभेदः ।
६०. प्रच्छक इति साधु, पृच्छक इत्यपि । तत्कस्मात् ?
६१. अभियोगशतेनापि दूराधिरूढोऽभिमानो न शक्यः प्रतीकर्तुम् ।
६२. येनाप्राप्ते इत्यस्य यत्कर्तृकावश्यप्राप्तावित्यर्थः (परिभाषेन्दु०५७
तम्यां परिभाषायाम् )।
६३. यदि लवकलावकयोरुभयो: कृद्वृत्त्योर्विशेषं वेत्थ शब्दविदसि
नूनम् ।
मिति स्थितम् । तेनायमस्थाने प्रयोगः । दुःखोद्धार इति व्यव-
हरणीयम् । दुःख उद्धारो यस्मादिति बहुव्रीहिः ।
८७. पुराशब्दस्य गतिसंज्ञा नेति पुरा कृत्वेत्यसमासेन ल्यपमकृत्वा वक्त-
व्यम् ।
८८. गिरौ डश्छन्दसीति च्छन्दसि डविधेर्लोके गिरिरस्यास्तीति
गिरिशः । लोमादित्वाच्छे मत्वर्थीये सति साधु । शेतेरधिकरणे
ऽचि गिरिशय इति स्यात् ।
८९. प्रे दाज्ञ इति प्रशब्द उपपदे ददातेः के गोप्रद इति साधु । अनुप-
सर्ग इत्युक्तेः प्रादन्यस्मिन्सुप्यण् । तेन गोसन्दाय इत्यपि साधु ।
अर्थ चाविशेषः ।
६०. प्रच्छक इति प्रच्छ जीप्सायाम् इत्यस्माण्ण्वुलि रूपम् । पृच्छक
इति च पृच्छां प्रश्नं करोतीत्यस्मिन्नर्थे पृच्छाशब्दाणिचि ण्वुलि
रूपम् इत्युभयं निरवद्यम् ।
६१. प्रतिकर्तुमिति तु युक्तम् । उपसर्गस्य घञ्यमनुष्ये बहुलम् (६।३।
१२२) इति घञन्त उत्तरपदे उपसर्गस्य दीर्घत्वं विधत्ते बाहुलकेन।
अत्र घञोऽभावात्तद् दुर्लभम् ।
६२. मान्तसमानार्थकेनावश्यशब्देनात्र समासः । अत एवावश्यकाध-
मर्ण्ययोरिति निर्देशः सङ्गच्छते, अन्यथा मान्तस्य योपधत्वा-
भावाद् वुञोऽभावान्निर्देशासङ्गतिः स्यात् ।
६३. लुनातेर्ण्वुलि लावकः, लुनातीति लावको लविता । प्रसृल्वः सम-
