सकर्मकत्वाकर्मकत्वाधिकारः १६१
४६. ततोऽहं "चिच्छेद सायुधान् राजन् शतशोऽथ सहस्रशः (भा०
वन० १७०।१४)।
४६. छेदने चित्तविक्षेपादिना पारोक्ष्यं नास्तीति लिटोऽप्रसङ्गः ।
यत्तु अजानतैव एतन्मया कृतमिति शत्रूणापकर्षः सूचित इति
नीलकण्ठ आह तदपि वार्तम् । न ह्यसौ च्छेदमपजानीते, द्विष-
त्सामर्थ्य मेवावजानाति । तदवजानन् द्विषतश्चिच्छेद इति नील-
कण्ठोक्त्यभिप्रायात् ।
इति लकारार्थविवेचनम् ।
सकर्मकत्वाकर्मकत्वाधिकारः पञ्चमः
१. अथ केन कालेन चलित१स्त्वयैष पन्थाः ?
२. ये गतं रुदन्ति ते सततं रुदन्ति ।
३. परकीयमर्थं लुभ्यन्नात्मनः पातित्यमेव साधयसि केवलम् ।
४. कदा मां पुनर्मेलिष्यसि । कामो मे न त्वं चिरयेः ।
१. चल कम्पने इति भ्वादिषु, चल विलसने इति तुदादिषु पठ्यते ।
तेनार्थानुरोधादुभयोऽपि धातुरकर्मकः । तथा च शिष्टव्यवहारः ।
तेन गतः, अतिक्रान्त इति वा वक्तव्यम् ।
२. रुदिर् अश्रुविमोचन इत्यर्थ निर्देशे कर्मण उपसंग्रहादकर्मको धातुः,
तथापि धात्वन्तरान्तर्णयात्सकर्मको भवति । तथा च भट्टौ
प्रयोग:--रोदिम्यनाथमात्मानम् (१८।३०) इति । प्रकृते गतं
चिन्तयन्तो रुदन्तीत्यर्थः । अनुशोचन्तीति भावः ।
३. लुभ गार्ध्ये इति दिवादिषु पठ्यते । शिष्टव्यवहारेऽकर्मकोऽयमिति
दर्शितमन्यत्र विस्तरेण । तेन परकीयेऽर्थे इति सप्तमी
प्रयोक्तव्या ।
४. मिल श्लेषण इति तौदादिकः । श्लेषणमिति श्लिषेर्ल्युटि रूपम् ।
श्लिषिश्चाकर्मक इत्यभ्युपगमः। तेन मिलतिरप्यकर्मक एवेति
स्थितम् । तस्मान्मया सह मेलिष्यसीत्येवं वाच्यम्।१. अतिक्रान्त इत्यर्थो विवक्षितः ।
