विमानार्चनाकल्पे महाशास्त्रे नाभिः तत्रद्धादशारचक्रं, तत्र जीवः भिर्भूषितं, (म) अण्डाकृतिकं, कन्दमध्ये नाभिः नाभौ (नाभेः) द्वादशारयुतं चक्रं, तत्र चक्रे पुण्यपापप्रचोदितस्तन्तुपञ्जरमध्यस्थो लूतिक इव प्राणारूढः प्रवर्त्तते (भ्रमति) जीवः | नाभेरूध्र्व्वं कुण्डलिनी शक्तिः तख्योध्र्वे नाभौ (भे:) तिर्यग्गता अष्टप्रकृति (रष्टधाकुटिला नागरूपा विद्यामु (युन्मु) खेन मूत्र (ऊध्र्व) द्वारं संरुध्य, कन्दपार्श्व स्थिता कुण्डलीभूता सर्पफणामणिमंडलश्रियमुपेयुषी कुण्डलिनीशक्तिः आत्मनः फणेन ब्रह्मरुद्राख्यं सुषुम्नानाडीरन्ध्र मुपगूह्य तिष्ठति । हृदयं-तत्र सूर्यमण्डलम्-तत्र मूर्तिः नाभ्यां उपरि वितस्त्या हृदयं तत्र सर्वं प्रतिष्ठितम् । हृदये अर्कबिंबं तस्मिन् सकारबीजान्वितं सहस्रज्वालायुतं ज्योतिज्र्वलति । तन्मध्ये मण्डलपुरुषो विष्णुमूर्ति. तरुणादित्यसंकाशो हेममयो हिरण्यश्मश्रुकेशनखयुतः पीतांबरधरः श्रीवत्सांकः चतुर्भुजः शंखचक्रधरः अभय सुषुम्नाया अग्रे मुक्तिद्वारं । तस्मिन् शिरः पद्मम् अधोमुखमूर्ध्वमूलं
