पृष्ठम्:विक्रमाङ्कदेवचरितम् .djvu/469

विकिस्रोतः तः
एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति

DDDD i LDBD qqJD L L S S S S D i DS KLL DBDB D DG D DBG DC LDkDL कोयलों को आज्ञा दे दी। रत्यादि कामक्रीडाओं में मलयानिल को मुख्य स्थान दे दिया । तीनों लोकों में वियोगजनित कष्ट देने की उत्कट इच्छा रखने वाले कामदेव के साम्राज्य का मन्त्री, यह वसन्त, विरही जनों में, असम्भव दु:खों को उत्पन्न करने के काम में कटिबद्ध है। अर्थात् कोयल व मलयानिल की सहायता से वसन्त ऋतु, वियोगियों को अत्यधिक कष्ट पहुँचाने की कामदेव की उत्कट इच्छा को पूर्ण करने में सहायता करता है। लीलास्नानविधिक्षमं मधुलिहां पुष्पेषु जातं मधु स्थायित्वं कलकएठकएठकुहरेष्वासेवते पश्चमः । एकच्छत्रजगञ्जयार्जनरुचेर्देवस्य श्रृङ्गारिण चैत्रश्चित्रमकाण्ड एव समभूत्त्रैलोक्यजैत्रो भटः ॥६४॥ प्रत्यः मधुलिहां पुष्पेषु लीलास्नानविधिक्षमं मधु जातम् । पञ्चमः कलकण्ठकण्ठकुहरेषु स्थायित्वम् आसेवते । एकच्छत्रजगञ्जयार्जनरुचेः श्रृङ्गारिणः देवस्य अकाण्डे एव चैत्रः त्रैलोक्यजैत्रः भटः समभूत् (इति) चित्रम् । व्याख्या मधुलिहां भ्रमराणां (कृते) पुष्पेषु कुसुमेषु लीलया क्रीडया स्नानं तस्य बिधिविधानं तस्य क्षमं योग्यमत्यधिकमित्यर्थः । मधु पुष्परसो जातं समुत्पन्नम् ॥ पञ्चमः पञ्चमस्वरः कलो मधुरः कण्ठो येषां ते कलकण्ठाः कोकिलास्तेषां कण्ठा एब कुहराणि गुहास्तेषु स्थायित्वं स्थिरतामासेवते जुषते । 'पिको वदति पञ्चमम्' इत्युक्तेः । एकतं छत्रं यस्य स एकच्छत्रो यो जगतो भुवनस्य ‘विष्टपं