व्याख्या युवानस्तरुणजना दोलासु प्रेडखिासु पादौ चरणौ प्रसार्य विस्तार्य विहिता कृता स्थितिः समुपवेशनं याभिस्तास्तासामासीनानां लोलाश्चञ्चलाः स्वनियतस्थानात्परिच्युता अंशुकाः पल्लवा इवेत्यंशुकपल्लवा मसूणाम्बराणि यासां तास्तासां सुदृशां सुनयनानामङ्गनानां यत् गुह्यं स्थानं गोपनीयाङ्गं जघनादि मनोरथानामपि कल्पनानामपि न गम्यं न प्राप्यं तद्द्रष्टुमवलोकयितुमापुः प्राप्तवन्तः । दोलनजनितवायुवेगेन तासां मसृणाम्बरेषु स्थानभ्रष्टेषु सत्सु युवानस्तासां कल्पनायामप्यप्राप्यं जघनादिगोपनीयाङ्गं ददृशुरिति भावः । भाषा युवक लोगों ने, पांव लम्बा कर झूलों पर बैठी हुई, हवा के झोके से स्थानच्युत मुलायम साड़ी वालीं सुनयनी अङ्गनाओं के, कल्पना में भी न आने वाले जघनादि गोपनीय अङ्गों की देखा। उत्रम्य दूरं मुहुरानमन्त्यः कान्ताः श्रुथीभूतनितम्बजाङयाः । दोलाविलासेन जितश्रमत्वात् प्रकर्षमापुः पुरुषायितेषु ॥२३॥ अन्वयः दूरम् उन्नम्य मुहुः आनमन्त्यः श्रुथीभूतनितम्बजाङयाः कान्ताः दोलाविलासेन जितश्रमत्वात् पुरुषायितेषु प्रकर्षम् आपुः । ठयाख्या दूर विप्रकृष्टदेशमुनम्योध्र्व समुत्थाय मुहुर्यारम्वारमानमन्त्योऽधोदेश प्राप्नुवन्त्य उत्थाय पुनरुपविशन्त्यः श्लथीभूतं शिथिलीभूतं निरस्तमित्यर्थः । नितम्बस्य कटिपश्चाद्भागस्य जाड्यं क्रियाशीलत्वशून्यत्वं यासां ताः कान्ता अङ्गना दोलायाः
