|
अधर्मेणैधते तावत्ततो भद्राणि पश्यति । |
अधर्मेणेति ॥ अधर्मेण परद्रोहादिना तावदापाततो ग्रामधनादिना वर्धते । ततो भद्राणि बहुभृत्यगवाश्वादीनि लभते । ततः शत्रून्स्वस्मादपकृष्टाञ्जयति । पश्चात्कियता कालेनाधर्मपरिपाकवशाद्देहधनतनयादिसहितो विनश्यति ॥ १७४ ॥
|
सत्यधर्मार्यवृत्तेषु शौचे चैवारमेत्सदा । |
सत्यधर्मार्यवृत्तेष्विति ॥ सत्यधर्मसदाचारशौचेषु सर्वदा रतिं कुर्यात् । शिप्यांश्चानुशासनीयान्भार्यापुत्रदासच्छात्रान् 'रज्वा वेणुदलेन वा' इति प्रकारेण शासयेत्। उक्तानामप्यभिधानादादरार्थं वाग्बाहूदरसंयतश्च स्यात् । वाक्संयमः सत्यभाषिता। बाहुसंयमो बाहुबलेन कस्याप्यपीडनम् । उदरसंयमो यथालब्धाल्पभोजनम् ॥ १७५ ॥
|
परित्यजेदर्थकामौ यौ स्यातां धर्मवर्जितौ । |
परित्यजेदिति ॥ यावर्थकामौ धर्मविरोधिनौ भवेतां तौ परिहरेत् । यथा चौर्यादिनार्थोपपादनं, दीक्षादिने यजमानस्य पत्न्युपगमः, उदर्क उत्तरकालस्तत्रासुखं यत्र धर्मे तं धर्ममपि परित्यजेत् । यथा पुत्रादिवर्गपोष्ययुक्तस्य सर्वस्वदानम् । लोकविक्रुष्टं यत्र लोकानां विक्रोशः यथा कलौ मध्यमाष्टकादिषु गोवधादिः ॥ १७६ ॥
|
न पाणिपादचपलो न नेत्रचपलोऽनृजुः । |
न पाणिपादचपल इति ॥ पाण्यादिचापलं त्यजेत् । अनुपयुक्तवस्तूपादानादि पाणिचापलम् । निष्प्रयोजनं भ्रमणादि पादचापलम् । परस्त्रीप्रेक्षणादि नेत्रचापलम् । बहुगर्ह्यवादिता वाक्चापलम् । अनृजुः कुटिलो न स्यात् । परद्रोहो हिंसा तदर्थं चेष्टां धियं च न कुर्यात् ॥ १७७ ॥
|
येनास्य पितरो याता येन याताः पितामहाः। |
येनेति॥बहुविधशास्त्रार्थसंभवे पितृपितामहाद्यनुष्ठित एव शास्त्रार्थोऽनुष्ठातव्यः । तेन गच्छन्न रिष्यते नाधर्मेण हिंस्यते ॥ १७८ ॥
|
ऋत्विक्पुरोहिताचार्यैर्मातुलातिथिसंश्रितैः । |
