५०
विद्याम् अध्यापयामासुः । राजभिश्व विद्यामन्दिराणि
राजधानीषु परिकल्पितानि ।
माणवकस्यावरतो द्वादश वर्षाणि गुरुकुले
वासो भवेत् ; स गुरुं भक्त्या शुश्रूषमाणो विद्याम्
अधीयीत; अथ येथाशक्ति दक्षिणां गुरवे समर्प्य स
गुरुकुलात् समावर्त्तेत । इत्येषा पुरातनी विद्याभ्या
सरीतिः ।
समावर्तमानं च शिष्यं गुरुरेवम् अनुशास्ति--
'सत्यं वद । धर्म चर । स्वाध्यायप्रवचनाभ्यां न
प्रमदितव्यम् । मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आ-
चार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि
कर्माणि तानि सेवितव्यानि नो इतराणि' इति ।
--
न केवलं पुरुषाः, स्त्रियोऽपि पुरा विद्यां नि-
रङ्कुशम् अभ्यस्यन्ति स्म । ताः किल ब्रह्मविद्यायाम्
अपि निपुणा बभूवुरिति उपनिषद् अस्मान् बोधय-
ति । ये विद्वांसः, ये च प्रवक्तारः, तेष्वसामान्यो
1. माणवक=boy... According to one's means. 3.
त्तिरीयोपनिषद् (१. ११). 4. बृहदारण्यकम् (३. ६).
Digerazed by Google
-
