|
प्रवेदयन्तु वेदान्ता मानान्तरमलौकिकम् । |
न रवळ प्रमाणान्तरतैमिनार्थमपि वचोन प्रमाणम्, प्रमाणमेव 'आप्त वाक्यम् । कथं पुनः प्रमाणं सापेक्षमिति चेत् , उच्यते--निरपेक्षमेव तत् ‘प्रभितोऽयं मयार्थः’ इत्यस्मिन्नर्थे ; केवले ह्यर्थे ‘एवमयमर्यः’ इत्य प्रतीतेः ‘एवमयं पुरुषो वेद’ इति च प्रतीतेः पुरुषज्ञानापेक्षम्; तत्रोप लब्धौ तावदनपेक्षत्वात् प्रामाण्यमश्नुते ; तत्सिद्धिद्वार श्र पधादर्थ इति । कथं तर्हि पुरुषवचः किंचिदबाधितार्थमपि सापेक्षत्वेनाप्रमाणं कथ्यते ? उच्यते-यद्यप्यर्थे बाधो नास्ति ; यदपेक्षे त्वस्यार्थे प्रामाण्यं यत्सिद्धि- मुखेन तं साधयति तत्र प्रमाणांशे बाध्यते ; तस्यासिद्धे"स्तद्वारेण नार्थ सिद्धिरित्यर्थंऽप्रमाणम्, यथातीन्द्रियार्थे बुद्धवचः पुरुषस्य दर्शनासंभवात् ; यथोक्तम्— ‘पुरुषाशक्तितस्तत्र सापवादत्वसंभवः।'" इति ; यथा च विप्र- लम्भकवाक्यम्, अयथादृष्टार्थवादित्वस्य प्रमाणावगतत्वात् । आप्तवचः पुन नभै नापि प्रमाणांशे संभवतप्रमाणगोचरं बाध्यते । प्रमाणांशे चानपेक्ष तन्मुरवेन चार्थसिद्धि विदधन्नाप्रमाणं भवितुमर्हति ; अन्यथा शब्दनिबन्धनो व्ययहारो न स्यात् । एवं च प्रमाणान्तरसंभिन्नार्थवेऽपि वेदान्तवचसां न प्रामाण्यव्याहतिः, आप्तवाक्यवत् ; bथा हि- तान्यपि ज्ञानज्ञेयविभाग विकलं स्वप्रकाशरूपमलौकिकं 'काममवगमयन्तु *प्रमाणान्तरम्, तद्वीरा चार्वंसिडिराप्तवचनवत् ; इयांस्तु विशेषः स्यात्-वेदे वक्तुरभावात् ’ मया ’ इति संस्पर्शा न स्यात् ।
|
अभ्युपगमवादं परिसमप्य प्रकृतमुपसं हरति |
1 फ्याप्त-B; पाप्तवत् 2 A and B onmit व 3 न केले C 4 द्वारं च%B and c 5 तारा नास्त्वर्थसिद्धि-A; तद्रेण नांस्यर्थसिद्धि-B |
6 Balka.\irtilk pnge 74 7 omit कामम् 8 प्रभाणं--B and U 9 वायत्त --B |
