पृष्ठम्:बृहदारण्यकोपनिषद्भाष्यम्.pdf/४२९

विकिस्रोतः तः
एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति

अ.६.श.३.] इदण्बकोपनि ३१९ अथो खमाहुर्जागरितदेश एखास्यैष इति । यानि श्रेय जात्रात् पश्यति, तानि सुप्त इति । अयं पुरुषः सयज्ज्योतिर्भवति । तर्हि प्रयासेनेन्द्रियाणीन्द्रियन्तरदेशे प्रवेशयेत् । ततन55यवाषिर्याविवक्षासौ दुर्भिक्षज्यै दुःखेन मिथकर्तास्मै दोषाय भधति। अयं दोषो दुर्विचिदु)िकिस एव यादित्यर्थः। । अथो खम्बाहुर्जागरितदेश एवास्यैष इति । यानि वेवं जानन् प्रयति तानि सुप्त इति । अथो इति वाक्यान्तरेमे । स्खलु प्रसिद्धं अभ्ये आहुः । किमिति। जागरितदेशे बाप्रसन एकस्य बीक्य एषः स्म इति ; । क्षानान्तर इति । तत्र च हेतुमाहु, याभ्येव हस्यदीनि आफ फायति, तानि सुखोऽपि पश्यतीति । अन्न मतान्तरस्वेनोफ्यासस्यायं भावः - उपरतेष्वेवेन्द्रियेषु हि स्वमन् पश्यति । अतो न तत्र जागरितदेशसाक्कालोऽस्ति । अतः तृतीय ज्ञानमेव समसानमिति । केचित्तु अथो खल्वाहुरियादिग्रन्थोऽपि पूर्वोका पदक एव ; न मतान्तरम् । तथाहि - जागरितशब्दादीषदसमाप्तौ देश्यभ्यये छन्दसो यलोपः। जागरितादीषन्यूनमेवाभ्य जीवस्य प्रस्थानमित्यर्थः। दिन न्तरानुभवयोभ्यवमीषन्यूनयम् । अत एवार्थ उपपत्त्य समथ्यैते, ‘पानि दे जगत् पश्यति, तानि सुप्त ’ इति । यानि स्रक्चन्दनवनितान्नपानादीनि जामदक्षायां स्थिति, alदृशश्येवार्थक्रियाकारीणि तानि स् पश्यति । अतः स्वपार्थः सृष्ट । एव भगवता ॥ । तस्मादिह परलोकव्यतिरिकनतरमेव अस्मानमित्यर्थ इहुः । उतो अन्य स्पष्टयोतिष्टसंहरति पुनः स्वयंज्योतिर्भवति । पूर्व विश्व युद्धम् । अतो भायोकें ताप’धुगथा यम। अथो स्वस्वत्यादिना इवमुक्तं भव-ि अनलम्बषुचिमेवेल त्रेधा वैिभ/गवत् प्रषत्रसूषुप्तिभेदेन द्वेधा विभागेऽपि क्रियते, यस्य नगरविधेषत्वात् । अपि स्थानत्रयं तवैलक्षश नाभयप्यमिति हैि आने अदिशदिवङ् मोतिरापेक्षतायुषं तबध्भोधूिभित । अथो खल्वाहुरित भयोगीर्तिः अकार्बस्य प्रमन्तरेष वैशविलापमपि । अथा नगरपे ५ करो।