एतत् पृष्ठम् परिष्कृतम् अस्ति
सू० १४] पातञ्जलयोगसूत्राणि । ७३
कस्मान् , कुशलं हि मे बलन्यदस्ति यत्रायमानापं गतः स्वर्गेऽप्य-
पकर्षमल्पं करिष्यति" इति।।
नियतविपाकप्रधानकर्मणाऽभिभूतस्य वा चिरमवस्थानम् ।
कथमिति, अदृष्टजन्मवेदनीयस्यैव नियतविपाकस्य कर्मणः समानं
मरणमभिव्यक्तिकारणमुक्तम्, न त्वदृष्टज मवेदनीयस्यानियत-
विपाकस्य । यत्त्वदृष्टजन्मत्रेदनीयं कर्मानियतविपाकं तन्नश्येदां .
वापं वा गच्छेदभिभूतं वा चिरमप्युपासीत, यावत्सम्मनं कमोभि-
व्यञ्जकं निमित्तमस्य न विपाकाभिमुखं करोतीति । तद्विपाक-
स्यैव देशकालनिमित्तानवधारणादियं कर्मगतिश्चित्रा दुर्विज्ञाना
चेति । न चोत्सर्गस्यापवादान्निवृत्तिरित्येकभविकः कर्माशयोऽ.
नुज्ञायत इति ॥ १३ ॥
ते ह्लादपरितापफलाः पुण्या-
पुण्यहेतुत्वात् ॥ १४ ॥
ते जन्मायुर्भोगाः पुण्यहेतुकाः सुखफला अपुण्यहेतुका दुःख-
प्रक्षयाय पर्याप्तः । पृच्छति-कस्मात् । पुग्यवत उत्तरं --कुशलं हि मे बह्वन्यदस्ति
प्रधानकर्म परिकरतया व्यवस्थितं दीक्षणीयादिदक्षिणान्तम् । यत्रायं संकरः स्वल्पः
स्वर्गेऽप्यस्य फले संकीर्णपुण्यलब्धजन्मनः स्वर्गात्सर्वथा दुःखेनापरामुष्टादपकर्षमल्पमल्पदुः-
खसंभेदं करिष्यतीति ।
__ तृतीयां गति विभजते---नियतेति । बलीयस्त्वेनेह प्राधाममभिमतं न स्वङ्गीतया ।
बलीयस्त्वं च नियतविपाकल्वेनान्यदाऽनवकाशत्वात् । अनियतविपाकस्य तु दुर्बलत्वम-
न्यदा सावकाशत्वात् । चिरमवस्थानं बीजभावमात्रेण न पुनः प्रधानोपकारितया सस्य
स्वतन्त्रत्वात् । ननु पायणेनैकदव कर्माशयोऽभिव्यज्यत इयुक्तमिदानी च चिरावस्थान.
मुच्यते तत्कथं परं पूत्रण न विरुष्यत इत्याशयवान्पृच्छति-कथमिति । उत्तरम् --
अअद्यप्टेति । जात्यभिप्रायमेकवचनम् । तदितरस्य गतिमुक्तामवधारयति-यत्त्वदृष्टेति ।
शेषं सुगमम् ॥ १३ ॥
- उक्तं क्लेशमूलत्वं कर्मणाम् । कर्ममलत्वं च विपाकानामथ विपाकाः कस्य मूलं येनामी
त्यक्तव्या इत्यत आह-ते ह्लादपरितापफला: पुण्यापुण्यहेतुत्वात् । व्याचष्टे-ते जन्मा-
युर्भोगा इति । यद्यपि जन्मायुषोरेव ह्रादपरितापपूर्वभाषितया तत्फल वं न तु भोगस्य
१ क, ख. ५ वा य'। २ क. ज. स. मैं विकत ।
१०
