पराशरस्मृतिः/नवमोध्यायः
| ← अष्टमोध्यायः | पराशरस्मृतिः नवमोध्यायः पराशरः |
दशमोध्यायः → |
गवां संरक्षणार्थाय न दुष्येद्रोधबन्धयोः । |
दण्डादूर्ध्वं यदन्येन प्रहाराद्यदि पातयेत् । |
रोधबन्धनयोक्त्राणि घातश्चेति चतुर्विधम् । |
योक्त्रेषु पादहीनं स्याच्चरेत्सर्वं निपातने । |
नदीष्वथ समुद्रेषु त्वन्येषु न नदीमुखे । |
योक्त्रदामकदोरैश्च कण्ठाभरणभूषणैः । |
तदेव बन्धनं विद्यात्कामाकामकृतं च यत् । |
गोपतिर्मृत्युं आप्नोति योक्त्रो भवति तद्वधः । |
कामाकामकृतक्रोधो दण्डैर्हन्यादथोपलैः । |
अङ्गुष्ठमात्रस्थूलस्तु बाहुमात्रः प्रमाणतः । |
मूर्छितः पतितो वापि दण्डेनाभिहितः स तु । |
ग्रासं वा यदि गृह्णीयात्तोयं वापि पिबेद्यदि । |
पिण्डस्थे पादं एकं तु द्वौ पादौ गर्भसंमिते । |
पादेऽङ्गरोमवपनं द्विपादे श्मश्रुणोऽपि च । |
पादे वस्त्रयुगं चैव द्विपादे कांस्यभाजनम् । |
निष्पन्नसर्वगात्रस्तु दृश्यते वा सचेतनः । |
पाषाणेनाथ दण्डेन गावो येनाभिघातिताः । |
लाङ्गूले पादकृच्छ्रं तु द्वौ पादावस्थिभञ्जने । |
शृङ्गभङ्गेऽस्थिभङ्गे च कटिभङ्गे तथैव च । |
व्रणभङ्गे च कर्तव्यः स्नेहाभ्यङ्गस्तु पाणिना । |
यावत्संपूर्णसर्वाङ्गस्तावत्तं पोषयेन्नरः । |
यद्यसंपूर्णसर्गाङ्गो हीनदेहो भवेत्तदा । |
काष्ठलोष्टकपाषाणैः शस्त्रेणैवोद्धतो बलात् । |
चरेत्सांतपनं काष्ठे प्राजापत्यं तु लोष्टके । |
पञ्च संतपने गावः प्राजापत्ये तथा त्रयः । |
प्रमापणे प्राणभृतां दद्यात्तत्प्रतिरूपकम् । |
अन्यत्राङ्कनलक्ष्मभ्यां वाहने मोचने तथा । |
अतिदाहेऽतिवाहे च नासिकाभेदने तथा । |
अतिदाहे चरेत्पादं द्वौ पादौ वाहने चरेत् । |
दहानात्तु विपद्यते अनड्वान्योक्त्रयन्त्रितः । |
रोधनं बन्धनं चैव भारः प्रहरणं तथा । |
बन्धपाशसुगुप्ताङ्गो म्रियते यदि गोपशुः । |
न नारिकेलैर्न च शाणवालैः न वापि मौञ्जैर्न च वल्कशृङ्खलैः । |
कुशैः काशैश्च बध्नीयाद्गोपशुं दक्षिणामुखम् । |
यदि तत्र भवेत्काष्ठं प्रायश्चित्तं कथं भवेत् । |
प्रेरयन्कूपवापीषु वृक्षच्छेदेषु पातयन् । |
आराधितस्तु यः कश्चिद्भिन्नकक्षो यदा भवेत् । |
कूपादुत्क्रमणे चैव भग्नो वा ग्रीवपादयोः । |
कूपखाटे तटाबन्धे नदीबन्धे प्रपासु च । |
कूपखाते तटाखाते दीर्घखाते तथैव च । |
वेश्मद्वारे निवासेषु यो नरः खातं इच्छति । |
निशि बन्धनिरुद्धेषु सर्पव्याघ्रहतेषु च । |
ग्रामघाते शरौघेण वेश्मभङ्गान्निपातने । |
संग्रामे प्रहतानां च ये दग्धा वेश्मकेषु च । |
यन्त्रिता गौश्चिकित्सार्थं मूढगर्भविमोचने । |
व्यापन्नानां बहूनां च बन्धने रोधनेऽपि वा । |
गोवृषाणां विपत्तौ च यावन्तः प्रेक्षका जनाः । |
एको हतो यैर्बहुभिः समेतैर्न ज्ञायते यस्य हतोऽभिघातात् । |
एका चेद्बहुभिः काचिद्दैवाद्व्यापादिता यदि । |
हते तु रुधिरं दृश्यं व्याधिग्रस्तः कृशो भवेत् । |
ग्रासार्थं चोदितो वापि अध्वानं नैव गच्छति । |
प्रायश्चित्तं तु तेनोक्तं गोघ्नश्चान्द्रायणं चरेत् । |
द्विगुणे व्रत आदिष्टे द्विगुणा दक्षिणा भवेत् । |
अकृत्वा वपनं तस्य प्रायश्चित्तं विनिर्दिशेत् । |
एवं नारीकुमारीणां शिरसो मुण्डनं स्मृतम् । |
न च गोष्ठे वसेद्रात्रौ न दिवा गा अनुव्रजेत् । |
न स्त्रीणां अजिनं वासो व्रतं एव समाचरेत् । |
बन्धुमध्ये व्रतं तासां कृच्छ्रचान्द्रायणादिकम् । |
इह यो गोवधं कृत्वा प्रच्छादयितुं इच्छति । |
विमुक्तो नरकात्तस्मान्मर्त्यलोके प्रजायते । |
तस्मात्प्रकाशयेत्पापं स्वधर्मं सततं चरेत् । |