आत्मम्बुद्धौ हे कम्बुग्रीवे-कम्बुकण्ठि । यत्र-यस्मिन्, पद्ये,पष्ठः
वर्ण:-षष्ठमक्षरम्, तदेव-इत्थमेव,अष्टमान्त्यः-नवमः,हस्वः-
लघुर्जायते-भवति, हे तन्वि-हे कृशाङ्गि। ( तथा)
वेदैश्चतुर्भिः तुरङ्गैः:-सप्तभिश्च विश्रामः-यतिः स्यात्-भवेत्,
छान्दसीया:-छन्दःशास्त्रज्ञाः तां -अमुम्, शालिनी-तन्नामकं
छन्दः भाषन्ते-ब्रुवते । शालिनी च० अ० १ १ ग० म, त
त, गु, गु, यतिः ४,७,sss, ssI,ssI,s, s, ॥१७॥
भाषा-हे शंख के समान ग्रीवावाली ! हे सूक्ष्माङ्गि! जिस
छन्द में छठवां और अष्टमांत्य अर्थात् नवम अक्षर लघु हो तथा
चौथे और सांतवे अक्षर पर विराम होतो छन्द के ज्ञाता उसको
शालिनी छन्द कहते हैं ॥ १७ ॥
मन्दाक्रान्ता छन्दः।
चत्वारःप्राक् सुतनु गुरवो द्वादशैकादशौचे-
न्मुग्धे वर्णौ तदनु कुमुदामोदिनि द्वादशान्त्यौ।।
तद्वच्चान्त्यौ युगरसहयैर्यत्र कान्ते विरामो
मन्दाक्रान्तां प्रवरकवयस्तन्वि तां सङ्गिरन्ते ॥१८॥
अन्वयः-हे सुतनु प्राक चत्वारः (वर्णाः) द्वादशैकादशौ वर्णों च गुरवः (स्यु:) हे मुग्धे, हे
