[ 132 ]
मनुष्याणां सहस्त्रेषु कश्चिद्यतति सिद्धये ।
यततामपि सिद्धानां कश्चिन्मां वेत्ति तत्त्वतः ॥३॥
Among thousands of men scarce one striveth for perfection; of the successful strivers scarce one knoweth Me in essence. (3)
मनुष्याणाम् of men ; सहस्त्रेषु among thousands ; कश्चित् some one ; यतति strives; सिद्धये for perfection ; यतताम् of the striving ; अपि also ; सिद्धानाम् ( of ) successful ; कश्चिन् some one; मां me ; वेत्ति knows ; तत्त्वतः essentially.
भूमिरापोऽनलो वायुः खं मनो बुद्धिरेव च ।
अहंकार इतीयं मे भिन्ना प्रकृतिरष्टधा ॥ ४ ॥
Earth, water, fire, air, ether, Mind and Reason also and Egoism. —these are the eightfold division of My nature. (4)
भूमिः earth : आपः water; भनलः fire; वायुः air ; खं ether ; मनः mind; बुद्धिः reason ; एव even ; च and ; अहंकारः egoism ; इति thus; इयं this ; मे of me ; भिन्ना divided; प्रकृतिः nature ; अष्टधा eightfold.
अपरेयमितस्त्वन्यां प्रकृतिं विद्धि मे पराम् ॥
जीवभूतां महाबाहो ययेदं धार्यते जगत् ॥ ५ ॥
This the inferior. Know My other nature, the higher, the life-element, O mighty-armed, by which the universe is upheld. (5)