वाचस्पत्यम्/गुहाचर
|
गुहाचर न० गुह्यन्ते ज्ञातृज्ञेयज्ञानपदार्था अस्याम्
गुहातदरी स्त्री गुहा गुह्या वदरीव । (शालपाण) वृक्षें
गुहाशय पु० स्त्री--गुहायां गर्त्ते शेते शी--अच् । १ मूषिके
गुहाहित पु० गुहायां बुद्धौ हृदये वा आहितः । हृदिस्थे
गुहिन न० गुह--बा० इनन् । वने शब्दरत्ना० गुहिल न० गुह--गुपा० इलच् किच्च । १ घने उज्ज्व० द० ।
गुहेर त्रि० गुह--एरक् । १ गोप्तरि २ लोहकारे सि० कौ० । गुह्य त्रि० गुह--भावादौ--क्यप् काशिका । १ गोपने २ गोप्ये
|
गुह्यक पु० गूहन्ति रक्षन्ति निधिं गुह--स्त्वुल् पृषो०
गुह्यकाली स्त्री नित्यक्र्म० । विश्वसारतन्त्रोक्ते देवीमूर्त्तिकाली
|
|
गुह्यकेश्वर पु० ६ त० । कुवेरे । गुह्यगुरु पु० कर्म० । शिवे महादेवे त्रिका० गुह्यदीपक पु० स्वयं गुह्यः सन् दीपयति दीपि--ण्वुल् ।
गुह्यनिष्यन्द पु० गुह्यात् उपस्थात् निष्यन्दते नि + स्यन्द अच् । मूत्रे राजनि० गुह्यपुष्प पु० गुह्यं पुष्पमस्य । अश्वत्थवृक्षे राजनि० गुह्यभाषित न० गुह्यं गुप्तं भाषितम् । १ मन्त्रे जटाध०
गुह्यमय पु० गुह्यप्रचुरः प्राचुर्य्ये मयट् । कार्त्तिकेये
गुह्यवीज पु० गुह्यं वीजमस्य । भूतृणे राजनि० गुह्याष्टक न० भारभूत्यादितीर्थाष्टके । तच्च यथा “भार-
गू विष्ठात्यागे तुदा० कुटा० पर० अक० सेट् । गुवति अगुवीत्
गू स्त्री गच्छत्यपानेन देहात् गम--कू टिलोपश्च । १ विष्ठायां,
गूढ त्रि० गुह--क्त । १ गुप्ते २ संवृते च अमरमेदिन्यौ ।
गूढचारिन् त्रि० गूढः सन् चरति चर--ट । १ गुप्तीभूयचारिणि
गूढज पु० गूढ--गुप्तः सन् जायते जन--ड । पुत्रभेदे “गृहे
गूढनीड पुंस्त्री गूढं नीडं वासस्थानं यस्य । खञ्जनखगे
|
गूढपत्र पु० गूढ़ं पत्रमस्य । १ अङ्कोठे, २ करीरे च राजनि० । गूढपथ पु० गूढः पन्थायस्य अच् समा० । १ अन्तःकरणे
गूढपाद् पुंस्त्री गूढः पादोऽस्य पृषो० । १ सर्पे अमरः गूढपाद पुंस्त्री गूढः पादोऽस्य । १ सर्पे शब्दरत्ना० “मही-
गूढपुरुष पु० कर्म० । गुप्तचरे, प्रणिधौ अमरः । गूढपुष्पक पु० गूढानि संवृतानि पुष्पाण्यस्य । वकुलवृक्षे । राजनि० । गूढफल पु० गूढं यथा तथा फलति अच् । वदरे शब्दार्थचि० गूढ़मार्ग पु० नि० कर्म० । भूमेरन्तर्गते सुरङ्गाख्ये पथि हेमच० गूढमैथुन पुंस्त्री गूढं केनाप्यदृश्यं मैथुनं यस्य । काके ।
गूढवर्च्चस् पुंस्त्री गूढवर्च्चोऽस्य । भेके त्रिका० । गूढवल्लिका स्त्री कर्म० । अङ्कोठवृक्षे राजनि० । गूढव्यङ्ग्या स्त्री गूढं काव्यार्घभावनापरिपक्वबुद्धिमात्रवे-
गूढसाक्षिन् पु० कर्म० । “अर्थिना स्वार्थसिद्ध्यर्थं प्रत्यर्थि-
गूढाङ्ग पुंस्त्री गूढान्यङ्गान्यस्य । कच्छपे राजनि० स्त्रियां
गूढाङ्घ्रि पुंस्त्री गूढः अङ्ग्रिरस्य । सर्पे राजनि० स्त्रियामिदन्तत्वात् वा ङीष् । गूढ़ोत्पन्न पु० गूढं यथा तथोत्पन्नः । “उत्पद्यते गृहे
|
गूढ़ोत्मन् पु० गूढ आत्मा पृषो० । परमात्मनि । “भवेद्-
गूथ पु० न० । गू--थक् अर्द्धर्चा० । विष्ठायाम् अमरः । गूथलक्त पुंस्त्री गूथे रक्त आसक्त रस्य लः । (गुयेसा-
गून त्रि० गू--क्त तस्य नः । कृतविष्ठोत्सर्गे अमरः । गूर उद्यमे चुरा० आत्म० अक० सेट् । गूरयते अजुगुरत । गूरणम् गूर बधे गतौ च दिबा० आत्म० सक० सेट् । गूर्य्यते
गूर्त्त(र्ण्ण) त्रि० गूरी उद्यमे क्त ईदित्वात् नेट् वेदे नि०
गूर्त्ति त्रि० गृणन्ति स्तुवन्ति गृ--कर्त्तरि क्तिच् “बहुलं
गूर्ह स्तुतौ सक० चु० उभ० सेट् । गूर्द्दयति ते अजुगूर्द्दत् त ।
गूवाक पु० गुवाक + पृषो० । गुवाकशब्दार्थे पूगवृक्षे राजनि० गूषणा स्त्री मयूरपिच्छचन्द्रे शब्दच० । गृ सेके भ्वा० पर० सक० अनिट् । गरति अगार्षीत् । जगार । गृज ध्वनौ भ्वा० पर० अक० सेट् गर्जति । अगर्जीत्
गृज ध्वनौ भ्वा० पर० अक० सेट् इदित् । गृञ्जति अगृञ्जीत् ।
|
गृञ्जन पु० गृञ्जति रोगभेदनाशाय ध्वनति गृजि--कर्त्तरि
गृञ्जिम पु० यदुवंश्ये शूरस्य पुत्रे वसुदेवभ्रातृभेदे ।
गृणीषन् पु० गृ--णिक् गृणिः स्तोत्रं तस्येच्छा इष--भावे
गृण्डीव पुंस्त्री स्थूलशृगाले हेम० स्त्रियां जातित्वात् ङीष् । गृत्स पु० गृध्यति अनेन गृध--स । १ कामदेवे उज्ज्वलद०
गृत्सपति पु० ६ त० । रुद्रभेदे गृत्सशब्दे यजुर्वाक्यं उदा० दृश्यम् । गृत्समति पु० वृहस्पतिवंश्ये सुहोत्रपुत्रभेदे नृपे “सुहो-
गृत्समद पु० शौनकगोत्रप्रवरे सुनहोत्रस्य १ पुत्रभेदे
|
गृध लिप्सायां दिवा० पर० सक० सेट् । गृध्यति इरित्
गृधु त्रि० गृध--कु । १ अभिलाषुके २ कामे पु० उणादि० । गृधू स्त्री गृध--कू १ बुद्धौ २ कुत्मिते ३ अपाने च संक्षिप्तसा० गृध्नु त्रि० गृध--क्नु । लुब्धे अमरः “अगृध्नुराददे सोऽर्थान्”
गृध्य त्रि० गृध--कर्मणि क्यप् । १ अभिषणीये “गृध्यमर्थ-
गृध्र पुंस्त्री गृध--क्रन् । (शकुनि) पक्षिभेदे राजनि० ।
गृध्रकूट पु० गृध्रप्रधानं कूटमस्य । मगधदेशस्थपर्वतभेदे ।
|
गृध्रनखी स्त्री गृधस्य नखस्तदाकारोऽस्त्यस्या अच् गौरा०
गृध्रपत्रा स्त्री गृध्र इव धूम्रं पत्रं यस्याः । धूम्रपत्रावृक्षे
गृध्रयातु पु० गृध्ररूपेण याति या--तुन् । ग्रध्ररूपे राक्ष-
गृध्रराज पु० ६ त० गृध्रोराजेवेति वा उपमितस० । गरुडात्मजे
गृध्रवट पु० गृध्रोपलक्षितो वटोऽत्र स्थाने । तीर्थभेदे
गृध्रसी स्त्री गृध्रमपि स्यति सो--क गौरा० ङीष् ६ त० ।
|
गृध्राण पु० गृध इवानिति अन--अच् गौरा० ङीष् संज्ञायां
गृध्री स्त्री कश्यपषत्न्याः सुताभेदे । “षट्सुताश्च
गृभ न० गृह + वेदे हस्य भः । गृहे “न्यु भ्रियन्ते यशसो
गृभि पु० ग्रह--कि सम्प्र० वेदे हस्य भः । ग्रहणे ।
गृभीत त्रि० ग्रह--क्त वेदे हस्य भः । गृहीते “रात्रिं
गृष्टि स्त्री गृह्णाति सकृत् गर्भम् ग्रह--कर्त्तरि क्तिच्
गृष्ट्यादि अपत्यार्थे ढक्प्रत्ययनिमित्ते पा० ग० सूत्रोक्ते शब्द-
गृह ग्रहणे अद० चु० आत्म० सक० सेट् । गृहयते अजगृहत गृहयालुः । |
गृह न० गृह्यते धर्माचरणाय ग्रह--गेहार्थे क । इष्टका-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
गृहकच्छप पु० गृहे कच्छप इव । पेषणशिलायाम् शब्दंर० । गृहकन्या स्त्री गृहे कन्येव । घृतकुमार्याम् राजनि० गृहकपोत पुंस्त्री गृहे स्थितः कपोतः । कपोतभेदे स्त्रियां
गृहकर्त्तृ त्रि० गृहं करोति कृ--तृच् ६ त० । १ गृहकारके
|
|
गृहकारक पु० गृहं करोति कृ--ण्वुल् ६ त० । गृहनिर्मा-
गृहकारिन् त्रि० गृहं करोति कृ--णिनि । (घरामि)
गृहकुक्कुट पुंस्त्री गृहे रुद्धः कुक्कुटः । कुक्कुटभेदे “श्वेताय
गृहकूलक पु० गृहस्य कूले समीपे भवः कन् । चिञ्चि-
गृहगोधा स्त्री गृहस्य गोधेव । (टिक्टिकी) ज्येष्ट्याम्
गृहगोलिका स्त्री गृहे गोधिका पृषो० । ज्येष्ठ्याम् (टिकटिकी) हेम० । गृहचूल्ली स्त्री “पूर्वापरे तु शाले गृहचूल्ली दक्षिणीत्तरे
गृहज पु० गृहे दास्यां जायते जन--ड । दासभेदे “ध्वजाहृ-
गृहणी स्त्री गृहे नीयते नी--कर्मणि क्विप्संज्ञायां णत्वम् । काञ्जिके त्रिका० । गृहतटी स्त्री गृहस्य तटीव । वीथिकायाम् (पिँडा दाओआ)
गृहदेवता स्त्री गृहे वास्तौ स्थिता देवता । वास्तुपुरुष-
|
गृहदेवी स्त्री गृहे तत्कुड्ये विलिख्य पूज्या देवी । जरानाम
गृहद्रुम पु० गृहमिव द्रुमः । मेषशृङ्गीवृक्षे (गाडरशिङा) रत्नमा० । गृहधूप पु० गृहस्य धूप इव । धूपभेदे “मयूरपिच्छं निम्बस्य
गृहधूम पु० गृहगतो धूमः । (झुल) ख्याते पदार्थे । “सैन्धवं
गृहनमन न० गृहं नमयति नम--णिच्--ल्यु पूर्बपदात्
गृहनाशन पुंस्त्री गृहं नाशयति प्रवेशेन नश--णिच्--ल्यु ।
गृहनीड़ पुंस्त्री गृहे नीड़मस्य । चटके हारा० स्त्रियां ङीष् । गृहप पु० गृहं पाति पा--क । गृहपतौ गृहपति पु० ६ त० । गृहस्वामिनि, १ गृहस्थे, द्वितीयाश्र-
|
गृहपाल त्रि० गृहं पालयति पालि--अण् । गृहरक्षके
गृहपोतक गृहं पोत इव यस्य कप् । वास्तुस्थाने शब्दरत्ना० गृहप्रवेश पु० ७ त० । गृहे विधानेन प्रवेशे गृहशब्दे
गृहबभ्रु पुंस्त्री गृहस्थितो बभ्रुः । गृहस्थिते नकुले । शब्दार्थचि० । गृहबलि पु० गृहे देयो बलिः । वैश्यदेवकर्मणि “ततो
गृहबलिप्रिय ६ त० । वकपक्षिणि शब्दार्थचि० । गृहबलिभुज् पुंस्त्री गृहे दत्तं बलिं भुङ्क्ते भुज--क्विप् ।
गृहभर्त्त त्रि० ६ त० । गृहस्वामिनि “गृहभर्तुस्तत्तुल्येऽव्दे
गृहभूमि स्त्री गृहयोग्या भूमिः । वास्तुभूमौ हलायु० गृहमणि पु० गृहे मणिरिव । प्रदीपे हारा० । गृहमाचिका स्त्री मचं--ण्वुल् ६ त० (चामचिका) अजिन-
गृहमृग पुंस्त्री गृहे मृग इव । कुक्कुरे हेम० स्त्रियां जातित्वात् ङीष् । गृहमेध पु० गृहेण दारैः मेधते संगच्छते मेध--अच्
|
गृहमेधिन् पु० गृहेण दारैर्भेधते संगच्छते मेध--सङ्गमे
गृहमेधीय त्रि० गृहमेधस्येदं छ । १ गृहस्थकर्त्तव्ये कर्म-
गृहमेध्य त्रि० गृहमेधो देवताऽस्य वा यत् । गृहमे-
गृहयन्त्र क्ली० गृहे यन्त्रं वस्त्रधारणदारुविशेषः ।
गृहयाय्य त्रि० चु० गृह--“स्रुदक्षिस्पृहिगृहिभ्य
गृहयालु त्रि० चु० गृह--आलु । ग्रहीतरि । |