।तत: प्रविशति परिव्राजिकाया: परिचारिका ।
- परिचारिका । आणत्तम्हि भअवदीए । जहा समाधिमदिए
- देवस्स सभाअणथ्थं बीजपूरअं गेण्हिअ आ अछ्छेत्ति ।
- ता जाव प्पमदवणपालिअं महुअरिअं अण्णेस्सामि ।
- परिक्रम्यावलोक्य च । एसा तवणीआसोअं ओलोअन्ति महुअरिआ चिठ्ठइ । जाव णं संभावेमि ।
। ततः प्रविशत्युद्यानपालिका ।
- प्रथमा । उपसृत्य। 2महुअरिए अवि सुहो देउज्जाणव्वणव्वावारो ।
- द्वितीया । 3अम्हो समाहिमदिआ । सहि साअदं दे ।
10
- समाधिमतिका । 4हला भअवदि आणवेदि । अरित्तपाणिणा
- अम्हारिसजणेण अथ्थपइ दख्खिदव्वो । ता बीजपूरएण
- सुस्सूसिदुं इछ्छामित्ति ।
- १. आज्ञप्तास्ति भगवत्या । यथा समाधिमतिके देवस्य सभाजनार्थं बीजपूरकं गृहीत्वागच्छेति । तत्तावत्प्रमदवनपालिकां मधुकरिकामन्वेष्यामि । एषा तपनीयाशोकमालोकयन्ती मधुकरिका तिष्ठति । तावदिमां संभावयामि ।
- २. मधुकरिके अपि सुखस्त उद्यानवनव्यापारः ।
- ३. अहो समाधिमतिका । सखि स्वागतं ते ।
- ४ हला भगवत्याज्ञापयति । अरिक्तपाणिनास्मादृशजनेनार्थपतिर्द्रष्टव्यः । तद्बीजपूरकेण ::शुश्रूषितुमिच्छमीति ।
- 2.B अणत्तंम्हि, A C D E वणत्तम्हि-
- F om.'जहा समाधिमदिए'
- 4. महुआरिआ A B C D E अण्णे-
- सामि
- 5. A मधुवरिआ; B महुआरिआ
- 6.A चिट्ठई B संभवेमि
- 8.F सुविहिदो(=सुविहित:) for"सुहो."
|
- -B व्वणवाव्वारो - F om ०व्वण०
- 9.F समाहुदिआ(समाभृतिका)
- here and everywhere else
- throughout the work.
- 10. A वाणव्वेदि
- 11.B वम्मोरिस०- B अथ्थपई- E
- दख्खि०
|
- मधुकरिका । णं[१] संणिहिदं बीजपूरअं । कहेहि दुवेणं
- संगीदओवदेसणिमित्तं अण्णोण्णसंघरिसिदाणं णट्ठाअ-
- रिआणं उवदेसं देख्खिअ कदरो भअवदीए पसंसिदोत्ति ।
- समाधि० । दु[२]वेवि किल आअमिणा पओअणिउणा अ ।
- किं दु सिस्सागुणविसेसेण गणदासो उण्णमिदोवदेसो । 5
- मधु° ।अ[३]ह मालविआगअं कोलीणं किंति सुणीअदि ।
- समाधि० ।ब[४]लियं खु साहिलासो तस्सिं भट्टा । केवलं देवीए
- धारिणीए चित्तं रख्खिदुं अहिलासदंसणे पहुत्तणं ण दंसेदि ।
- 1. B C मधुकारिका.
- 2 A संपरिसिन्दाणं
- 3. F णट्टाचारिआणं—D Eदेख्खिय.-
- A वसंसिदोत्ति
- 4. F पओग.
- 5. F गणदासे उण्णमिदो सवदेसो.
- 6 A B C D E किंपि.- for “किंति”
- A B C D E read thus:-
- "मधु० । अह मालविभागअं कोलीणं
|
- किंपि सुणीअदि । मालविआए
- किल साहिलासो भट्टा केवलं
- देवीए धारिणीए चित्तं रख्खि-
- दुं अहिलासदंसणे पहुनणं ण
- दंसेदि ।"
समाधि० । बलियं ख्खु साहिलासो त-
- स्सिं भट्टा । ……… मं ।
7. A C देविए.
8. B धारणीए-F अहिलासं ण दंसेदि.
|
- मालविआवि इमेसु दिअहेसु अणुभूदमुत्ता विअ मालदीमाला मिलायमाणा लख्खीअदि। अदो वरं ण आणे ।
- विसज्जेहि मं ।
- मधु° । 1एअं साहावलम्बिणं बीजपूरुषं गेण्ह ।
- समाधि० । नाट्येन गृहीत्वा । 2हला तुमंवि इदो विपुलदरं साहु
- जणसुस्सूसाए फलं लहेहि ।
- मधु° । प्रस्थिता । 3'सहि समं जेव्व गछ्छामो । अहंवि इमस्स
- चिराअमाणकुसुमुग्गमस्स तवणीआसोअस्स दोहलणिमित्तं देवीए विण्णवेमि ।
- समाघि० । 4'जुज्जइ । अहिआरो ख्खु तुह ।
- [ इति निष्क्रान्ते ।
- मालविकाप्येतेषु दिवसेष्वनुभूतमुक्तेव मालतीमाला म्लायमाना लक्ष्यते । अतः परं::
- न जाने । विसर्जय माम् ।
- १. एतच्छाखावलम्बि गोजपूरकं गृहाण ।
- २. हला स्वमपीतो विपुलतरं साधुजनशुश्रूषायाः फलं लभस्व ।
- ३. सखि सममेव गच्छावः । अहमप्येतस्य चिरायमाणकुसुमोद्गमस्य तपनीयाशोकस्य
- दोहदनिमित्तं देव्यै विज्ञापयामि ।
- ४. युज्यते । अधिकारः खलु तव ।
- 2. A B C D E जाणे for “ आणे. ”
- 3. B मां.
- 4. A E साहावलम्बिदं.
- 5. F om. इदो, and reads पेसलतरं
- for “ विपुलदरं."
- 6, A C सुस्सुसार.
|
- 7. A B C ज्जेव, F' एव्व
- 8. D तवणो आहोअस्स.
- 9. A c देविए विणवेमि. E also reads
विणवेमि.
- 10. B तुइ for “ तुह.”- - om ख्खु.
|
। ततः प्रविशति कामयमानावस्थो राजा विदूषकश्च ।
- राजा । आत्मानं विलोक्य ।
- शरीरं क्षामं स्यादसति दयितालिङ्गनसुखे
- भवेत्सालं चक्षुः क्षणमपि न सा दृश्यत इति ।
- तया सारङ्गाक्ष्या त्वमसि न कदाचिद्विरहितं
- प्रसक्ते निर्वाणे हृदय परितापं वहसि किम् ॥ १ ॥
- विदूषकः । 1अलं भवदो धीरदं उज्झिअ परिदेविएण ।
- दिठ्ठा ख्खु मए तत्तहोदीए मालविआए प्पिअसही बउलावलिआ । सुणाविदा अ तं अथ्थं भवदा जो संदिठ्ठो ।
- राजा । ततः किमुक्तवती ।
- विदूषक। 2विण्णवेहि भठ्ठारं । अणुगहीदाम्हि इमिणा णिओएण । किं दु सा तवास्सिणी देवीए अहिअदरं रख्खिअमाणा णाअरख्खिदो मणी विअ ण सुहं
- समासादइदव्वा । तहवि घडइस्संति ।
- १. अलं भवतो भरतामुज्झाित्वा परिदेवितेन । दृष्टा खलु मया तत्रभवत्या मालविकायाः
- प्रियसखी बकुलाबलिका । श्राविता च तमर्थं भवता यः संदिष्टः ।
- २. विज्ञापय भर्तारम् । अनुगृहीतास्म्यनेन नियोगेन । किं तु सा तपस्विनी देव्याधिकतरं रक्ष्यमाणा नागरक्षितो मणिरिव न सुखं समासादयितव्य । तथापि
- घटिष्य इति ।
- 7. B उझ्झीअ.
- 8. AC D पिअ.
- 11. A विणवेहि.-A B C D E अणुगे
- ण्हिदम्हि
12: F' सादर for "अहिअदरं."
|
- 13. A C D णाअरखिओ.-A B C D
- वीअ।--A B C D E read
- वीअ मणो, and add अहं ण्णिहं
- रण्णा (=अहर्निशम्,राज्ञा)
- 14. D समासदयिदव्वा.--B घटईस्सं
|
- राजा । भगवन्संकल्पयोने प्रतिबन्धवत्स्वापि विषयेष्वभिनिवेश्य तथा प्रहरसि यथा जनोयं कालान्तरक्षमो
- न भवति । सविस्मयम् ।
- क्व रुजा हृदयप्रमाथिनी क्व च ते विश्वसनीयमायुधम्।
- मृदुतीक्ष्णतरं यदुच्यते तदिदं मन्मथ दृश्यते त्वयि॥2॥
- विदूषकः । 1णं भणामि तस्सिं साहणिज्जे कज्जे किदो उवाओवख्खेवोति । ता पज्जव्वथ्थावेदु अत्ताणं तत्रभवं ।
- राजा । अथेमं दिवसशेषमुचितव्यापारपराङ्मुखेन चेतसा
- क्व नु खलु यापयामि ।
- विदूषकः ।2 णं भवं अज्ज एव्व वसन्दपुढमावदारसूअआणि
- रत्तकुरबआणि उवाअणं पेसिअ णववसन्तावदारावदेसेण इरावदीए णिअणिआमुहेण पथ्थिदो । इछ्छामि
- अज्जउत्तेण सह डोलाहिरोहणं अणुहोदुंति । भवदावि से पडिण्णादं । ता पमदवणं जेव्व गछ्छेम्ह ।
- १. ननु भणाभि तस्मिन्साधनीये कार्ये कृत उपायोपक्षेप इति । तत्पर्यवस्थापयत्वात्मानं
- तत्रभवान् ।
- २. ननु भवानद्यैव वसन्तप्रथमावतारसूचकानि रक्तकुरबकाण्युपायनं प्रेष्य नववसन्तावतारापदेशेनेराबत्या निपुणिकामुखेन प्रार्थितः । इच्छाम्यार्यपुत्रेण सह दोलाधिरोहणमनुभवितुमिति । भवताप्यस्यै प्रतिज्ञातम् । तत्प्रमदवनमेव गच्छावः ।
- 1. A B C D E प्रतिबन्धबस्तुष्वपि.
- 6. D उवाआवख्खेबो corrected from
- उवाचोवख्खेदो.
- 9. F om नु.
- 10. B D° सअआणि.
- 11. A B C D°कुरवयाणि.-B पेसोअ.
|
- 12. A CD णिउणोआ ’—Our MSS
- इछ्छेअं. We with G.
- 13. D E F अ-अ°–-A B C D
- भवदापि.
- 14. A पडिणादं–A B C ज्येव----
- B D E F गछुम्ह.
|
- राजा । न क्षमामिदं ।
- विदूषका । 1कहं विअ ।
- राजा । वयस्य निसर्गनिपुणाः स्त्रियः। कथं मामन्यसंक्रान्तहृदयमुपलायन्तमापि ते सखी न लक्षयिष्यति । अतः पश्यामि
- उचितः प्रणयो वरं विहन्तुं बहवः खण्डनहेतवो हि दृष्टाः।
- उपचारविधिर्मनस्विनीनां न तु पूर्वाभ्यधिकोपि भावशून्यः ॥
- ॥३॥
- विदूषकः । 2णारुहदि भवं अन्तेउरपडिठ्ठिदं दख्खिण्णं एक्कपदे पिठ्ठदो कादुं ।
- राजा । विचिन्त्य । तेन हि प्रमदवनमार्गमादेशय ।
- विदूषकः । 3इदो इदो भवं ।
- विदूषकः। 4वसन्दो किल एदाहिं पवणचलिदाहिं पल्लवङ्गुलीहिं
- तुवरेदि विअ भवन्तं एदं पमदवणं पविसेत्ति
- १. कथमिव।
- २. नार्हति भवानन्तःपुरप्रतिष्ठतं दाक्षिण्यमेकपदे पृष्ठतः कर्तुम् ।
- ३.इत इतो भवान् ।
- ४.वसन्तः किलैताभिः पवनचलिताभिः पल्लवाङ्गुलीभिस्त्वरयतीव भवन्तमेतत्प्रमदवनं
- प्रविशेति ।
- 7. A B C E ननु for नतु.
- 9. A D नारुहदि -E० प्पडिठ्ठिदं.--
- A B C D E add जणं after
|
- दख्खिणं which they read for
- दख्खिण्णं.
- 15. A B C D E तुवरावेदि -B प्प-
- विसेति.
|
- राजा । स्पर्शं निरूप्य ।अभिजातः किल वसन्तः ।
- सखे पश्य
- आमत्तानां श्रवणसुभगैः कूजितैः कोकिलानां
- सानुक्रोशं मनसिजरूजः सह्यतां पृच्छतेव ।
- अङ्गे चूतप्रसवसुरभिर्दक्षिणो मारूतो मे
- सान्द्रस्पर्शः करतल इव व्यापृतो माधवेन ॥४॥
- विदूषकः । 1पविस णिवुदिलाहाअ ।
- ।उभौ प्रविशतः।
- विदूषकः ।2भो वअस्स अवधाणेण दाव दिठ्ठिं देहि ।एदं स्वु भवन्तं विलोहइदुकामाए पमदवणलछ्छीए जुवईवेसलज्जाइत्त्तअं वसन्तकुसुमणेवथ्थअं गहिअं ।
- राजा । ननु विस्मयादवलोकयामि ।
- रक्ताशोकरुचा विशेषितगुणो बिम्बाधरालक्तकः
- प्रत्याख्यातविशेषकं कुरबकं श्यामावदातारुणम् ।
- आक्रान्ता तिलकक्रियापि तिलकैर्लीनद्विरेफाञ्जनैः
- सावज्ञेव मुखप्रसाधनविधौ श्रीर्माधवी योषिताम् ॥५॥
- १. प्रविश निर्वृतिलाभाय ।
- २. भो वयस्य अवधानेन तावद्दृष्टिं देहि । एतत्खलु भवन्तं विलोभयितुकामया प्रमदवनलक्ष्म्या युवतिवेषलज्जयितृकं वसन्तकुसुमनेपथ्यं गृहीतम् ।
- 1. F reads रूपयित्वा, and never
- puts नि before रूपम् used in
- stage-directions occurring
- subsequently.
- 4. B सह्यते.
- 7. AC णिउ०.
|
- 9. A E वयस्य. —B.अवहाणेण.
- 10. A B C D E भवन्ते विअ लोह-
- इदुकामाए.
- 11. A B C D E °लज्जावइत्तअं.---
- A B C D E गाहिअं.
|
। उभावुद्यानशोभां निर्वर्णयतः ।
। ततः प्रविशति पर्युत्सुका मालविका ।
- मालविका । 1अणभिण्णादहिअअं भट्टारं अभिलसन्दी अप्पणोवि दाव लज्जेमि । कुदो विहवो सिणिध्धअणस्स
- वुत्तन्तं आचख्खिदुं । ण आणे अप्पडिआरगुरुअं - 5
- वेअणं केत्तिअं कालं मअणो मं णइस्सदित्ति ।कतिचित्पदानि गत्वा । कहिं णु पथ्थिदम्हि । विचिन्त्य । आम संदिठ्ठम्हि देवीए । गोदमचावलादो डोलापरिभट्टा ण सक्कुणोमि अहं चलणे चालइदुं । तुमं दाव तवणीआसोअस्स
- दोहलं णिव्वत्तेहि । जादि स पञ्चरत्नभ्भन्तरे कुसुमं 10
- दंसेइ तदोहं- । अन्तरा निःश्वस्य । आहिलासपूरइत्तअं पसादं
- दाइस्संति । दाव णिओअभूमिं पुढमं गदा होमि ।
- जाव अणुपदं मह चलणालंकारहथ्थाए बउलावलिआए
- आअन्तव्वं परिदेविस्सं दाव विस्सध्धं मुहुत्तअं ।
- १. अनभिज्ञानहृदयं भर्तारमभिलषन्त्यात्मनोपि तावल्लज्जे । कुतो विभवः स्निग्धजनस्य वृत्तान्तमाख्यातुम् । न जानेपरिहारगुर्वी वेदनां कियन्तं काले मदनो
- मां नेष्यतीति । क्व नु प्रस्थितास्मि । आम् संदिष्टास्मि देव्या । गौतमचापलाद्दोलापरिभ्रष्टा न शक्नोम्यहं चरणौ चालयितुम् । त्वं तावत्तपनीयाशोकस्य दोहदं
- निर्वर्तय । यदि स पञ्चरात्राभ्यन्तरे कुसुमं दर्शयति तदाहम्-अभिलाषपूरकं
- प्रसादं दास्यामीति । तावन्नियोगभूमिं प्रथमं गता भवामि । यावदनुपदं मम
- चरणालंकारहस्तया बकुलावलिकयागन्तव्यं परिदेविष्ये तावद्विश्रब्धं मुहर्तकम् ।
- 1. A C वर्णयतः
- 3. F अणहिण्णादं०.-B भट्टारअं.--
- A B °लसन्ति
- 4. A B C D E add सह between
- सिणिध्ध” and "अणस्स."
- 5. B D E आआख्खिदुं.—-D अपडि-
|
- यार°; E अपडिहार.°
- 10. A C D णिवतेहि ; B णिवट्टेहि.
- 11. F' पदं पसादे for पसादं.
- 14. B इयन्तव्वं ; C D इअन्तव्वै-
- A B C परिदेव्विसं. – A B C
- D वोसध्धं.
|
- परिक्रामति ।
- विदूषक।1 ही ही इअं सीधुपाणुव्वेजिअस्स मछ्छण्डिआ
- उवणदा ।
- राजा। अयि किमेतत् ।
- विदूषकः । एसा ख्खु णादिपज्जत्तवेसा उस्सुअवण्णा विअ
- एआइणी मालविआ अदूरे वट्टइ ।
- राजा । सहर्षम् । कथं मालविका ।
- विदूषकः । 2अह इं ।
- राजा । शक्यमिदानीं जीवितमवलम्बितुम् ।
- त्वदुपलभ्य समीपगतां प्रियां
- हृदयमुच्छ्वसितं मम विक्लवम् ।
- तरुवृतां पथिकस्य जलार्थिनः
- सरितमारासितादिव सारसात् ॥ ६ ॥
- अथ क्व तत्रभवती ।
- विदूषकः ।3 एसा णं तरुराइमझ्झदो णिक्कन्दा इदो ज्जेव्व
- आअछ्छदि ।
- राजा। वयस्य पश्याम्येनाम् ।
- १. ही ही इयं सोधुपानोद्वेजितस्य मत्स्यण्डिकोपनता ।
- २. एषा खलु नातिपर्याप्तवेषोत्सुकवर्णेवैकाकिनी मालविकादूरे तिष्ठति ।
- ३. अथ किम् ।
- ४. एषा ननु तरुराजिमध्यान्निष्कान्तेत एवागच्छति ।
- 2. A C D मत्सण्डिआ.
- 15. F' णिग्गदा– D जेव्व.
|
- 16. D E F आअछ्छइ-
- 1. A om. "वयस्य."
|
- विपुलं नितम्बबिम्बे मध्ये क्षामं समुन्नतं कुचयोः ।
- अत्यायतं नयनयोर्मम जीवितमेतदायाति ॥ ७ ॥
- सखे पूर्वस्मादवस्थान्तरमारूढा तत्रभवती । तथा हि ।
- शरकाण्डपाण्डुगण्डस्थलेयमाभाति परिमिताभरणा ।
- माधवपरिणतपला कतिपयकुसुमेव कुन्दलता ॥ ८ ॥
- विदूषकः । [५]एसावि भवं विअ मअणवाहिणा परिमिठ्ठा भविस्सदि ।
- राजा । सौहार्दमेवं पश्यति ।
- मालविका । [६]अअं सो ललिअदोहलापेख्खी अगहीदकुसुमणेवथ्थो
- उक्कण्ठिदं मं अणुकरेइ असोओ । जाव से
- पछ्छाअसीअले सिलापट्टे णिसण्णा भविअ अत्ताणं
- विणोदेमि ।
- विदूषकः । [७]सुदं भवदा उक्कण्ठिदम्हित्ति तत्तहोदीए मन्तिदं,
- राजा । नैतावता भवन्तं प्रसन्नतर्कं मन्ये । कुतः
- वोढा कुरबकरजसां किसलयपुटभेदसीकरानुगतः ।
- अनिमित्तोत्कण्ठामपि जनयति मनसो मलयवातः ॥ ९ ॥
- मालविका । उपविष्टा ।
- 9. A C D दोहलापेखो.-B अग्गहीद-
- - A C D E णेवछ्छो.
- 10. B करेदि.
|
- 11. F पछ्छाय
- 13. A. तत्तहोदिए.[मन्ये.
- 14. F नैतावता [ भवतः ? ] प्रसन्नतर्कतां
|
- राजा । वयस्य इतस्तावदावां लतान्तरितौ भवावः।
- विदुषकः। १इरावदीं विअ दूरे समथ्थेमि।
- राजा। न हि कमलिनीं दृष्ट्वा ग्राहमवेक्षते मतंगजः । विलोकयन्स्थितः।
- मालविका । २हिअअ णिफ़्फ़लादो मणोरहादो विरम। किं मं
- आआसअसि ।
- विदूषकः। राजानमवेक्षते।
- राजा । प्रिये पश्य वामतां स्नेहस्य।
- औत्सुक्यहेतुं विवृणोषि न त्वं
- तत्त्वावबोधैकरसो न तर्कः।
- तथापि रम्भोरु करोमि लक्ष्यम्
- आत्मानंमेषां परिदेवितानाम्॥१०॥
- विदूषक्ः। ३संपदं भअदो णिस्संसओ भविस्सदि। एसा
- अप्पिअमअणसंदेसा विवित्ते णं बउलावलिआ उवठ्ठिदा।
- राजा। अपि स्मरेदस्मदभ्यर्थनाम्।
- १.इरावतीमिव दूरे समर्थयामि।
- २.हृदय निष्फलान्मनोरथाद्विरय। किं मामायासयसिः।
- ३.सांप्रतं भवतो निःसंशवो भविष्यति। एषामिंतमदनसंदेशा विविक्तें ननु
- बकुलावलिकोपस्थिता।
- 2. B समथ्थेम्हि ।
- 5. F णिरवलम्बादो for "णिफ्फलादो"--
- A C अआसअसि
- 8. A B C D E read आत्ममतम् be-
- fore "प्रिये पश्य" &c.
|
- 13. E F भवदो-E णिःसंसयो; F
- णिःसंसअं- A C add त्ति
- after "भविस्सदि" [उपठ्ठिआ
- 14. F एआ(=एका)for"णं"-E
- 16. A C अयि for"अपि"
|
- विदूषक । १कं दाणिं एसा दासीए सुदा दाव तुह गुरुअं
- संदेसं विसुमरेदि । अहंवि दाणिं एदं ण विसुमरेमि ।
- । प्रविश्य चरणालंकारहस्ता बकुलावलिका ।
- बकुलावलिका। २अवि सुहे सहीए ।
- मालविका। 3अम्हो बउलावालिआ उवठ्ठिआ । सहि सागदं :
- दे । उवविस ।
- बकुलावलिका । ४हला तुमं दाणिं दोहलकरणंजोग्गदाए
- णिउत्ता । ता एक्कं दे चलणं उवणेहि जाव णं सालत्तअं
- सणेउरं करोमि ।
- मालविका । आत्मगतम् । ५हिअअ अलं सुहिददाए अअं विहवो
- उवठ्ठिदोत्ति । कहं दाणिं अत्ताणं मोएअं । अह वा एदं
- एव्व मह मिच्चुमण्डणं भविस्सदि ।
- १. किमिदानीमेषा दास्याः सुना सावन्नव गुरुं सदेशं विस्मरति । अहमपोद्रानीमेतं
- न विस्मरामि ।
- २. अपि सुखं सख्याः ।
- ३. अहो बकुलावलिकोपस्थिता । सखि स्वागतं ते । उपविश ।
- ४. हला त्वमिदानीं दोहदकरणयोग्यतया नियुक्ता । तदेकं ते चरणमुपनय । तावदेत
- सालक्तकं सनूपुरं करोमि ।
- ५. हृदय अलं सुखिततयायं विभव उपस्थित इति । कथमिदानीमात्मानं मोचयेयम् ।
- अथ वैतदेव मम मृत्युमण्डनं भविष्यति ।
- 1. A c दाणीं–F om. “ तुह."
- 2. F om. एदं.
- 4. A C D सहिए.
- 5. AC B उपठ्ठिआ; B उवठ्ठिदा--
|
- B स्सागदं
- 6. A C D E उपविस.
- 7. B दाणीं–F दोहलकरणे जोग्गदाए.
- 8. F' सालत्तभणेउरं.
|
- बकुलावलिका। १किं विआरेसि । उस्सुआ ख्खु इमस्स तवणीआसोअस्स
- कुसुमसमुग्गमे देवी ।
- राजा । कथमशोकदोहदनिमित्तोयमारम्भः ।
- विदूषकः। २किं खु ण जाणासि अकालणादो देवी इमं ।
- अन्तेउरणेवथ्थेण ण संजोअइसदित्ति ।
- मालविका । पादमुपहरति । ३हला मरिसेहि दाणिं ।
- बकुलावलिका । ४अयि सरीरंसि मे । नाट्येन चरणसंस्कारमारभते ।
- राजा ।
- चरणान्तनिवेशितां प्रियायाः
- सरसां पश्य वयस्य रागरेखाम् ।
- प्रथमामिव पल्लवप्रसूतिं
- हरदग्धस्य मनोभवद्रुमस्य ॥ ११ ॥
- विदूषकः । ६चलणाणुरूवो ख्खु तत्तहोदीए अहिआरो
- उवख्खित्तो ।
- राजा । सम्यगभिहितं भवता ।
- १. किं विचारयसि । उत्सुका खल्वस्य तपनीयाशोकस्य कुसुमसमुद्रमे देवी ।
- २. किं खलु न जानास्यकारणादेवीमामन्तःपुरनेपथ्येन न संयोजयिष्यतीति ।
- ३. हला मर्षयेदानीम् ।
- ४. अयि शरीरमसि मे ।
- ५. चरणानुरूप: खलु तत्रभवत्यां अधिकांर उपक्षिप्रः ।
- 1. D E विचिआरेसि.-DF अस्सिआ.
- 2. A c कुसुमग्गमे.
- 4. A B C D E insert णु after" किं "
- and before & ख्खु."
- 5. B D E संजोअइसिदिति.
|
- 6. A B C D E दाणीं .
- 7. Our MSS चरणमलंकरोति. We
- according to G.
|
- 8. A चलणाणुरूपो--A Cअधिहारो.
- नवकिसलयरागेणाग्रपादेन बाला
- स्फुरितनखरुचा द्वौ हन्तुमर्हत्यनेन ।
- अकुसुमितमशोकं दोहलपेक्षया वा
- प्रणिहितशिरसं वा कान्तमार्द्रापराधम् ॥१२॥
- विदूषकः । १पारइस्ससि अत्तहोदीए अवरध्धुम् ।
- राजा । परिगृहीतं वचः सिद्विदर्शिनो ब्राह्मणस्य ।
- । ततः प्रविशत्युन्मत्तवेषेरावती चेटी च ।
- इरावतो । २हज्जे णिउणिए सुणामि बहुसो मदो किल
- इथ्थिआजण्स्स विसेसमण्डणंति । अवि सच्चो लोअवादो ।
- निपुणिका । पुढमं लोअवादो एव्व । अज्ज सच्चो संवुत्तो ।
- इरावती । ४अलं सिणेहभणिदेण । कुदो दाणिं अवगदं
- डोलाघरअं पुढमं गदो भट्टेत्ति ।
- निपुणिका । ५भट्टिणीए अखण्डिदादो पणआदो ।
- इरावती । ६अलं सेवाए । मझ्झथ्थदं गेण्हिअ भणाहि ।
- १. पारथिष्यस्यत्रभवत्या अपराद्धुम् ।
- २. हञ्जे निपुणिके शृणोमि बहुशो मदः किल स्त्रीजनस्यविशेषमण्डनमिति । अपि सत्यो
- लोकवादः ।
- ३. प्रथमं लोकवाद एव । अद्य सत्यः संवृत्तः ।
- ४. अलं स्नेहभणितेन । कुत इदानीमवगतं दोलागृहं प्रथमं गतो भर्तेति ।
- ५. भट्टिन्या अखण्डितात्प्रणयात् ।
- ६. अलं सेवया । मध्यस्थतां गृहीत्वा मण ।
- 8. A हञ्ज.
- 9.F अअं for " अवि."
- 11. D संउत्तो.
|
- 12. B दाणीं.-- A B C D E
- वुत्तन्तो आगमिदो for " अवगदं ".
- 14. B पणयादो ; E पणभदो .
|
- निपुणिका । १वसन्दोवाअणलोलुवेण अज्जगोदमेण कहिदं ।
- तुवरदु भट्टिणी ।
- इरावती । अवस्थासदृशं परिक्रम्य । २हला मदेण मिलाअमाणं
- अत्त्ताणं अज्जउत्तदंसणे हिअअं तुवरेदि । चलणा उण
- ण मग्गे पसरन्दि ।
- निपुणिका । ३णं पत्तम्ह डोलाघरअं ।
- इरावती । ४णिउणिए ण उण एथ्थ अज्जउत्तो दीसइ ।
- निपुणिका । ५ओलोएदु । भट्टिणीए परिहासणिमित्तं कहिंवि
- गुम्मे गूढेण भट्टिणा' होदव्वं । अम्हेवि इमं पिअङ्गुलदापरिख्खिन्तं
- असोअसिलापट्ठअं पविस्सम्ह ।
- १. वसन्तोपायनलोलुपेनार्यगौतमेन कथितम् । वरती भट्टिनी ।
- २. हला मदेन म्लायन्तमात्मानमार्यपुत्रदर्शने हृदयं त्वरते । चरणौ पुनर्न मार्गे
- प्रसरतः ।
- ३. ननु प्राप्ते स्वो दोलागृहकम् ।
- ४. निपुणिके न पुनरत्रार्यपुत्रो दृश्यते ।
- ५. अवलोक्यताम् । भट्टिन्याः परिहासनिमित्तं कुत्रापि गुव्मे गूढेन भर्त्रा भवितव्यम् ।
- आवामपीमं प्रियंगुलतापरिक्षिप्तमशोकशिलापट्टकं प्रविशावः ।
- 1. D E F' अ-अं.
- 2. A तुवराइदु; तुवरइदु corrected
- from an original तुवराइ्ह.
- 4. A आत्ताणं-D LPअ=अं
- 5. A E have each their original
- ओसज्जन्ति corrected into
- ओसप्पन्ति; B C Dओसज्जन्ति
- (= अवसज्जन्ति).
|
- 6. B पतम्ह”
- 7. A c एभ्यं. -D E F अ-अं
- F दिसइ.
- 8. A c आलोयदु.
- 9. B गूढे for "गूढेण. ”
- 10. A B C परिख्खित्ते. – B प .
- विसम्ह
|
- इरावती | तथा करोति |
- निपुणिका | परिक्रम्य विलोक्य | १ओलोअदु भट्टिणी | चुदङ्कुरं
- विचिण्णन्दीणं अम्हाणं पिपीलिआदंसणं |
- इरावती | २किं विअ एदं |
- निपुणिका | ३ऐसा असोअपाअवछ्छाआअं मालविआए
- बउलावलिआ चलणालंकारं णिव्वट्टेइ |
- इरावती | शङ्कां रूपयित्वा | ४अभूमि इअं मालविआए | किं
- तक्केसि |
- निपुणिका | ५तक्केमि डोलापरिभ्भट्टचलणाए देवीए
- असोअदोहलाहिआरे मालविआ णिउत्तेत्ति | अण्णहा कहं देवी
- सअं धारिदं एदं णेउरजुअलं परिअणस्स
- अभ्भणुजाणिस्सदि |
- इरावती | ६महदी ख्खु से संभावणा |
- १. अवलोकयतु भट्टिनी | चूताङ्कुरं विचिन्वत्योरावयोः पिपीलिकादंशनम् |
- २. किमिवैतत् |
- ३. एषाशोकपादच्छायायां मालविकायाः बकुलाकलिका चरणालंकारं निर्वर्तयति |
- ४.अभूमिरियं मालविकायाः | किं तर्कयसि |
- ५. तर्कयामि दोलापरिभ्रष्टचरणया देव्याशोकदोहदाधिकारे मालविका नियुक्तेति |
- अन्यथा कथं देवी स्वयं धारितमेतन्नूपुरयुगुलं परिजनस्याभ्यनुज्ञास्यति |
- ६. महती खल्वस्याः संभावना |
- 2. B आलोअदु़.
- 3. A C D विचिण्णन्दाणं ; B
- विचिणन्दीणं;F विउण्णन्तीणं - A
- पिपीलाआं ; B पिप्पलिआं ; C
- पिपालआं ( पिपीलआं ?); F
- पिपोलीआं
- 6. A C णिवट्टइ ; D णिवट्टोइ; E णिवठ्ठेइ ;
|
- 8. C तक्कसि.
- 10. E णिव्वुत्तेति.
- 11. B D E धारीदं-A अरोअण्णस्स
- ; B अरीअणस्स -B D अ-
- भ्भण्णुं.
- 13. A C मे for "से."
|
- निपुणिका । १किं ण अण्णेसीअदि भठ्ठा ।
- इरावती । २हञ्जे मे चलणा अग्गदो ण पवट्टन्ति । मणो
- मह विआरेदि । आसङ्किदस्स दाव अन्तं गमिस्सं ।
- मालविकां निर्वर्ण्य । आत्मगतम् । ठाणे ख्खु कादरं मे हिअअं ।
- बकुलावलिका । चरणं दर्शयन्ती । ३अवि रोअदि दे अअं
- चलणराअरेहाविण्णासो ।
- मालविका । ४हला अत्तणो चलणंगदंति लज्जेमि पसंसिदुं ।
- कहेहि केण सिप्पसाहणकलाअं अहिविणीदासि ।
- बकुलावलिका । ५एथ्थ ख्खु भट्टिणो सिस्सम्हि ।
- विदूषकः । ६तुवरेहि दाणिं गुरुदख्खिणाए ।
- मालविका । ७दिठ्ठिआ ण गव्विदासि ।
- १.किं नान्विष्यते भर्ता ।
- २. हञ्जे मे चरणावग्रतो न प्रवर्तेते । मनो मम विक्रियते । आशङ्किनस्य तावदन्तं
- गमिष्यामि । स्थाने खलु कातरं मे हृदयम् ।
- ३. अपि रोचते तेयं चरणरागरेखाविन्यासः।
- ४. हला आत्मनश्चरणगतमिति लञ्जे प्रशंसिनुम् । कथय केन
- शिल्पसाधनकलायामभिविनीतासि ।
- ५. अत्र खलु भर्तुः शिष्यास्मि ।
- ६. त्वरखेदानीं गुरुदक्षणायै ।
- ७. दिष्टया न गर्वितासि ।
- 1. B अण्णेसिअदिः
- 3. A C D E F' मम for "मह."
- 5. A अपि for "अवि.P. —c अअं दे
- instead of "दे अअं. ”-A adds
- another दे after ‘‘अअं. "
- 6. A C रहेविणासो.
|
- 7. A चलणगदं.
- e. A B C D E ०कलां.
- 9. B एथ्थं-A com. ख्खु.”
- 10. F' inserts दाव before “दाणिं."
|
- 11. A C D गव्विदासी ; B गविदासो
- बकुलावलिका। १उवदेसाणुरूवे चलणे लम्भिअ दाणिं
- गव्विदा भविस्सं । रागं विलोक्य । आत्मगतम् । सिध्धं मे दौञ्चं । प्रकाशम् ।
- सहि एकस्स दे चलणस्स अवसिदो राअणिख्खेवो ।
- केवलं मुहमारुदो लम्भइदव्वो । अह वा पवादो एव्व
- अअं पएसो।
- राजा । सखे पश्य पश्य ।
- आर्द्रालक्तकमस्याश्चरणं मुखमारुतेन वीजयितुम् ।
- प्रतिपन्नः प्रथमतरः संप्रति सेवावकाशो मे ॥ १३ ॥
- विदूषकः । २कुदो दे अणुसओ । चिरं भवदा एदं
- अणुहोदव्वं अचिरेण ।
- बकुलावलिका ।३अरुणसदपन्तं विअ सोहदि दे चलणो।
- सव्वहा भाट्टिणो अङ्कपरिवट्टिणी होहि ।
- इरावती । निपुणिकामुखमवेक्षते ।
- राजा । ममेयमाशीः।
- मालविका । ४हला अवचणीअं’ मन्तेसि ।
- बकुलावलिका । ५मन्तिदव्वं एव्व मए मन्तिदं ।
- १. उपदेशानुरूपौ चरणौ लब्ध्वेदानीं गर्विता भविष्यामि। सिध्दं मे दौत्यम् । सखि
- एकस्य ते चरणस्यावसितो रागनिक्षेपः । केवलं मुखमारुतो लम्भयितव्यः । अथ
- वा प्रवात एवाथं प्रदेशः ।
- २. कुतस्तेनुशयः । चिरं भवतैतदनुभवितव्यमचिरेण ।
- ३. अरुणशतपन्त्रमिव शोभते ते चरणः । सर्वथा भर्तुरङ्कपरिवर्तिनी भव ।
- ४. हला अवचनीयं मन्त्रयसि ।
- ५. मन्त्रयितव्यमेव मया मन्त्रितम् ।
- 3. A B C एक्कस्स.
- 5. B पवेसो (पदेसो ?).
- 7. F वीजयतः
|
- 10. Our MSS. कमेण (=क्रमेण) for
- अचिरेण.” We according
- to G.
|
"- मालविका १पिआ ख्खु अहं तुह ।
बकुलावलिका । २ण. केवलं मह ।
मालविका । 3कस्स वा अण्णस्स ।
बकुलावलिका । ४गुणेसु अहिणिवेसिणो भट्टिणोवि ।
मालविका । ५अलीअं मन्तेसि । एदं एव्व मइ णथ्थि ।
बकुलावलिका । ६सच्चं तुइ णथ्थि । भट्टिणो किसेसु
ईसिपरिपण्डरेसु अङ्गेसु दीसइ ।
निपुणिका । ७पुढमं भणिदं विअ हदासाए उत्तरं ।
बकुलावलिका । ८अणुराओ अणुराएण पडिख्खिदव्वोत्ति
10 सुजणचरिदं पमाणीकरेहि ।
१. प्रिया खल्वहं तव ।
२. न केवलं मम ।
३. कस्य वान्यस्य ।
४. गुणेष्वभिनिवेशिनो भर्तुरपि ।
५. अलीकं मन्त्रयसि । एतदेव मयि नास्ति ।
६. सत्यं त्वयि नास्ति । भर्तुः कृशेश्वीषत्यरिपाण्डुरेष्वङ्गेषु दृश्यते ।
७. प्रथमं भणितमिव हताशाया उत्तरम् ।
८. अनुरागोनुरागेण परीक्षितव्य इति सुजनचरितं प्रमाणीकुरु ।
1. A नुव for *नुह ”
2. A C D E मम for * मह.”
5. E has एदे एवं (एव्व ?) मइ ण होन्दि
for “एदं &C.; A B C also एदे for "एदं" -A C मई.
6. E ण होन्दि for "णथ्थि.”-B इसिं.-E दीसन्दि.
8. B C D. put the speech “पुढमं”
&c. in the mouth of Nipunika;
A and. B also originally assigned it to the
same character, but they afterwards correct
themselves so as to give it to
Malavika.- F पुडमभणिदं विअ.
9. F पडिछ्छिदव्वो (= परिच्छेत्तव्यः)
10. A पमाणिं
- मालविका । [८]किं अप्पणो छन्देण मन्तेसि ।
- बकुलावलिका । ण[९] हि । भट्टिणो एदाइं पण अमआइं अख्खराइं बिम्बन्तरिदाइं ।
- मालविका । [१०]हला देविं विचिन्तिअ ण मे हिअअस्स पहविस्सं ।
- बकुलावलिका। [११]मुध्धे भमरसंबध्धोत्ति वसन्दावदारसंव्वस्सो 5
- ण चूदपल्लवो किं ओदंसइदव्वो ।
- मालविका । [१२]तुमं दाव दुज्जादे मे अच्चन्तसाहाइणी होहि ।
- बकुलावलिका । [१३]विमद्दसुरही बउलावलिआ ख्खु अहं ।
- राजा। साधु बकुलावलिके साधु ।
- भावज्ञानानन्तरं प्रस्तुतेन
- प्रत्याख्याने दत्तयुक्तोत्तरेण ।
- वाक्येनेयं स्थापिता स्वे निदेशे
- स्थाने प्राणाः कामिनां दूत्यधीनाः ॥ १४ ॥
- 1. D छन्देन.
- 2. A B C D एदाई.
- 4. B विचिन्तीभ; c विचिन्दिभ.
- 6. Our MSS. भमरसेंपादोत्ति. We
|
- with G.-A C D E सव्वस्सं.
- 7. A B C D साहाहिणी.
- 8. A B C D E "सुरहि."
|
- इरावती । १हञ्जे पेख्ख । कारिदं एव्व बउलावलिआए
- मालविआए पदं ।
- निपुणिका । २भट्टिणी णिव्विआरस्सविं उस्सुअत्तणज्जणओ उवदेसो ।
- इरावती । ३ठाणे ख्खु सङ्किदं मे हिअअं । गहीदथ्था अणन्तरं
- चिन्तइस्सं ।
- बकुलावलिका । ४एसो दे दुदीओवि समत्तपडिकम्मो चलणो।
- जाव दुवेवि सणेउरा करेमि । नाट्येन नूपुरयुगुलमामुच्य ।
- इला उठ्ठेहि । अणुचितठ्ठ देवीए दाणिं असोअविआसइतअं णिओअं ।
- । उभे उत्तिष्ठतः ।
- इरावती । सुदो देवीए णिओओत्ति । होदु दाणिं ।
- बकुलवालिका । एसो उवारूढराओ उवभोअख्खमो दे पुरदो
- वट्टइ ।
- १. हञ्जे प्रेक्षस्व । कारितमेव बकुलावलिकया मालविकया पदम् ।
- २. भट्टिनि निर्विकारस्याप्यौत्सुक्यजनक उपदेशः ।
- ३. स्थाने खलु शङ्कितं मे हृदयम् । गृहीतार्थानन्तरं चिन्तयिष्यामि ।
- ४. एष ते द्वितीयोपि समाप्तप्रतिकर्मा चरणः । तावद्द्वावपि सनूपुरौ करोमि । हला
- उत्तिष्ठ । अनुतिष्ठ देव्या इदानीमशोकविकाशयितृकं नियोगम् ।
- ५. श्रुतो देव्या नियोग इति । भवत्विदानीम् ।
- ६. एष उपारूढराग उपभोगक्षमस्ते पुरतो वर्तते ।
- 1. A B C D देख्ख for yपेख्ख.”
- 4. F भट्टिणि.-A निब्बि°-A B
- C D E omit °त्तण°.
- 5. B ठ्ठाणे.-A C E गहिद°.
- 7. D E दुदीयो ।
|
- 8. E युगल.
- 9. A C दाणीं; F omit it alto-
- gether.
- 11. B तिष्ठतः
|
- मालविका । सहर्षम् । १किं भट्टा ।
- बकुलावलिका । सस्मितम् । २ण दाव भट्टा । एसो असोअसाहावलम्बी पल्लवगुच्छो । ओदंसेहि णं ।
- विदूषकः। ३अवि सुदं भवदा ।
- राजा । पर्याप्तमेतावता कामिनाम् ।
- अनादरोत्कण्ठितयोः प्रसिध्यता
- समागमेनापि रतिर्न मां प्रति ।
- परस्परप्राप्तिनिराशयोर्वरं
- शरीरनाशोपि समानुरागयोः ॥ १८ ॥
- मालविका । रचितपल्लवावतंसा सलोलमशोकताडनाय पादं प्रहिणोति ।
- राजा । वयस्य पश्य ।
- आदाय कर्णकिसलयमस्मादियमत्र चरणमर्पयति ।
- उभयोः सदृशविनिमयादात्मानं वञ्चितं मन्ये ॥ । १६॥
- बकुलावलिका । ४हला णथ्थि दे दोसो अगुणो अअं असोओ
- जइ कुसुमसमुभ्भेदमन्थरो भवे । जो ईरिसं चलणसक्कारं लहेइ ।
- १. किं भर्ता ।
- २. न तावद्भर्ता । एषोशोकशाखावलम्बी पल्लवगुच्छः। अवतंसयैनम् ।
- ३. अपि श्रुतं भवता ।
- ४. हला नास्ति ते दोषः अगुणोयमशोको यदि कुसुमसमुद्भेदमन्थरो भवेत् । य
- ईदृशं चरणसत्कारं लभते ।
- 4. E omits भवि."
- 9. A F समानरागयोः
- 10. Our MSS अशोकाय we ac-
- cording to G.
|
- 11. F omits पश्य.
- 15. A c जई.-F मन्धरो.
- 16. A B C D E लहेयि.
|
- राजा ।
- अनेन तनुमध्यया मुखरनूपुराराविणा
- नवाम्बुरुहकोमलेन चरणेन संभावितः ।
- अशोक यदि सद्य एव कुसुमैर्न संपत्स्यसे
- वृथा वहसि दोहलं ललितकामिसाधारणम् ॥ १६॥ ।
- सखे वचनावसरपूर्वकं प्रवेष्टुमिच्छामि ।
- विदूषकः । १एहि णं परिहासइस्सं ।
- । उभौ प्रवेशं कुरुतः ।
- निपुणिका । २भट्टिणी भट्ठा एथ्थ पविस्सदि ।
- इरावती । ३एद मम पुढमं चिन्तिदं हिअएण ।
- विदूषकः । उपसृत्य । ४होदि ण जुत्तं णाम अत्तहोदो पिअवअस्सो असोओ वामपादेण ताडेदुं ।
- उभेससंभ्रमम् । ५अम्हो भट्टा ।
- विदूषकः । ६बउलावलिए तुए गहीदथ्थाए अहोदी ईरिसं
- अविणअं करन्ती किस ण वारिदा ।
- मालविका । भयं निरूपयति ।
- १. एह्येनां परिहासयिष्यामि ।
- २. भट्टिनि भर्तात्र प्रविशति ।
- ३. इदं मम प्रथमं चिन्तितं हृदयेन ।
- ४. भवति न युक्तं नामात्रभवतः प्रियवयस्योशोको वामपादेन ताडयितुम् ।
- ५. अहो भर्ता ।
- ६.बकुलावलिके त्वया गृहीतार्थयात्रभवतीदृशमविनयं कुर्वन्ती कथं न वारिता ।
- 7. B परिहासईस्सं.
- 9. F भद्विणि-P अथ for "एथ्थ."
- 10. Our MSS. इदं मालविभाए for
- “ एदं मम" We according
- to G, – F पुडमं.
|
- 1l. A B C D E insert एदं before
- ण जुत्तं.
- 14. A B C D E गहिद°–-A C इ
- रिसं.
- 16. F किं साfor‘‘ किस
|
- निपुणिका । १भट्टिणी देख्ख किं पवुत्तं अज्जगोदमेण ।
- इरावती । २कहं स बम्हबन्धू अण्णहा जीविस्सदि ।
- बकुलावलिका । ३अज्ज देवीए एसा णिओअं अणुचिठ्ठइ ।
- एदस्सिं अदिक्कमे परवदी इअं । पसीददु भट्टा । आत्मना
- सममेनां प्रणिपातयति ।
- राजा । यद्येवमनपराधः । भद्रे उत्तिष्ठ । हस्तेन ग्रृहीत्वोत्थापयति ।
- विदूषकः । ४जुज्जइ । देवी एथ्थ माणइदव्वा ।
- राजा ।
- किसलयमृदोर्विलासिनि कठिने निहितस्य पादपस्कन्धे ।
- चरणस्य न ते बाधा संप्रति वामस्य वामोरु ॥ १७ ॥
- मालविका । लज्जते ।
- इरावती । सासूयम् । ५अम्हो णवणीदकप्पहिअओ अज्जउत्तो ।
- १.भट्टिनि पश्य किं प्रवत्तमार्यगौतमेन ।
- २.कथं स ब्रह्मबन्धुरन्यथा जीविष्यति ।
- ३.आर्य देव्या एषा नियोगमनुतिष्ठति । एतस्मिन्नतिक्रमे परवतीयम् । प्रसीदतु भर्ता ।
- ४. युज्यते । देव्यत्र मानयितव्या ।
- ५.अहो नवनीतकल्पहृदय आर्यपुत्रः ।
- 1. E F भट्टिणि-F दख्ख.-D E
- अ-अ.-B पउत्तं-F पजुत्तं,
- translated by प्रयुक्तम्.
- 2. B जीविसदि ; DE जविस्सिदि.
- 3. D E F अ-अ-B अणुचिठ्ठई.
|
- 7. F अभ्य for "एभ्य".
- 10. F वामोरु वामस्य.
- 11. C लज्जति.
- 12. Our MSS. omit सासूयम्.We
- according to G.-F omits
- कप्प.
- मालविका । १बउलावलिए एहि । अणुठ्ठिदं अत्तणो णिओअं
- देवीए णिवेदेम्ह ।
- बकुलावलिका । २तेण विण्ण्वेहि भट्टारं विसज्जेहित्ति ।
- राजा । भद्रे यास्यसि । मम तावदुत्पन्नावसरमर्थित्वं श्रूयताम् ।
- बकुलावालिका । ३अवहिदा सुणाहि । आणवेदु भट्टा ।
- राजा ।
- धृतिपुष्पमयमपि जनो बघ्नाति न तादृशं चिरात्प्रभृति ।
- स्पर्शामृतेन पूरय दोहलमस्याप्यनन्यरुचेः ॥ १७ ॥
- इरावती। सहसोपसृत्य । ४पुरेहि पुरेहि । णं असोओ कुसुमं
- दंसेदि । अअं उण ण केवलं पुफ्फइ फलइ अ ।
- । सर्व इरावतीं दृष्ट्वा संभ्रान्ताः ।
- राजा । जनान्तिकम् । वयस्य का प्रतिपत्तिरत्र ।
- विदूषकः । ६किं अण्णं । जङ्घाबलं एव्व ।
- १. बकुलावलिके एहि । अनुष्ठितमात्मनो नियोगं देव्यै निवेदयावः ।
- २. तेन विज्ञापय भर्तारं विसृजेति ।
- ३. अवहिता शृणु । नन्वशोकः कुसुमं दर्शयति ।अयं पुनर्न केवलं पुष्प्यति फलति च ।
- ५. किमन्यत् । जङ्घाबलमेव ।
- 2. B C D णिवेदेभ
- 3. A विणवेहि - E विसब्जहिचि
- 4. B has भद्रे यास्यसि मा तावत्
- 9. B ण्णं for "णं"- A B C E do
- not repeat "पुरेहि" F पुरेहि
- परेहि - F translates णं by
|
- एनम् in it's छाया
- 10. F दसेइ
- 12. F omits अत्र
- 13. A अणं- our MSS जङ्घावल
- उवणं we according to G
|
- इरावती । १बेउलावालिए साहु तुए उपक्कन्तं । मालविए
- तुमं दाव अज्जउत्तं सफलपथ्थणं करेहि ।
- उभे । २पसीददु भट्टिणी । का अम्हे भट्टिणो प्पणअप्पसङ्गस्स।
- [ निष्कान्ते ।
- ईरावती । ३अहो अविस्ससणीआ पुरुसा । मए ख्खु अत्तणो 5
- वञ्चणाव अणं पमाणीकरिअ वाहजणगीदरत्ताए हरिणीए विअ असङ्किताए एदं ण विण्णादं ।
- विदूषकः । जनान्तिकम् ४पडिओजेहि किंपि । कम्मगहीदेण कुम्भिलएण संधिच्छेआस्सख्खकोम्हिनत्ति एथ्थ वतव्वं होदि ।
- राजा । सुन्दरि मालविकायां न मे कश्चिदर्थः। मया त्वं
- चिरायसीति कथंचिदात्मा विनोदितः।
- १. बकुलावलिके साधु वयोपक्रान्तम् । मालविके त्वं तावदार्यपुत्रं सफलप्रार्थनं कुरु ।
- २. प्रसीदतु भट्टिनी । के आवां भर्तुः प्रणयप्रसङ्गस्य ।
- ३. अहो अविश्वसनीयाः पुरुषाः। मया खल्वात्मनो वञ्चनावचन प्रमाणीकृत्य व्याधजनगीतरक्तया हरिण्येवाशङ्कितयेदं न विज्ञातम् ।
- ४. प्रतियोजय किमपि । कर्मगृहीतेन कुम्भिलकेन संधिच्छेदशिक्षकोस्मीत्यत्र वक्तव्यं
- भवति।
- 1. B तए for “ तुए.
- 2. D E F' अ-अ°.
- 3. A D E पण अ°- ' पणभपडिगहस्स
- 5. E परिसा.
- 6. A E पमाणी?.--B ०करीभ
- 7. F omits “असङकिताए."
- 8. F पडियोजेहि किंबि.-A B C D
|
- E गहिदेण.-f .takes कम्म
- with पडियोजेहि किंवि, and
- explains its translation कर्म
- by “मृषोद्यमित्यर्थः”. But this
- is hardly possible. कम्मग
- हीदेण = by (a thief) caught
- in the act.
- 12. B कथं कथंचित्.
|
- इरावती । १विस्ससणीओसि । मए ण विण्णादं एतारिसं विणोदवथ्थु अज्जउत्तेण उवलध्धंति । अण्णहा दुख्खतरं एव्वं ण करोमि ।
- विदूषकः । २मा दाव अत्तहोदी अत्तहोदी दखिखण्णस्स उवरोहं भणादु । समापत्तिदिठ्ठेण देवीए परिजणेण संकहावि जइ अवराही ठावीअदि एथ्थ तुमं एव्वं प्पमाणं ।
- इरावती । ३णं संकहा णाम होदु । केत्तिअं कालं अत्ताण आआसइस्सं । रूष्टा प्रस्थिता ।
- राजा । अनुसरन् । प्रसीदतु भवती ।
- इरावती । रशनासंदिततचरणा व्रजत्येव ।
- राजा । सुन्दरि न शोभते प्रणयिजननिरपेक्षता ।
- इरावती । ४सठ अविस्ससणीअहिअओसि ।
- १. विश्वसनीयोसि । मया न विज्ञातमेतादृशं विनोदवस्त्वार्यपुत्रेणोपलब्धमिति । अन्यथा दुःखतरमेवं न करोमि ।
- २. मा तावदत्रभवत्यत्रभवतो दाक्षिण्यस्योपराधं भणतु । समापत्तिदॄष्टेन देव्याः परिजनेन संकथापि यद्यपराधी स्थाप्यतेत्र त्वमेव प्रमाणम्।
- ३. ननु संकथा नाम भवतु । कियन्तं कालमात्मानमायासष्यामि ।
- ४. शठ अविश्वसनीयहृदयोसि ।
- 1. A विणादं.
- 2. D E F अ-अं.
- 3. A B C D E एव्व for "एव्वं".
- 4. F अवराहं (= अपराधं ) for
- "उवरोहं".
- 5. A B C जई.
|
- 6. F अवराहे. -- D E पमाणं.
- 7. A संकह णाम.
- 10. F संदानितचरणा.
- 12. A सट.---- A C अविस्ससणीज्ज;
- B has विस्ससणीज्ज correct-
- ed from भविस्ससणीज्ज.
|
- राजा ।
- शठ इति मयि तावदस्तु ते
- परिचयवत्यवधीरणा प्रिये।
- चरणपतितया न चण्डतां
- विसृजसि मेखलयापि याचिता ॥ १९ ॥
- इरावती । १इअंपि हदासा तुमं एव्व अणुसरदि । रशनामादाय
- राजानं ताडयितुमिच्छति ।
- राजा । एषा
- बाष्पासारा हेमकाञ्चीगुणेन
- श्रोणीबिम्बादव्यपेक्षाच्युतेन।
- चण्डी चण्डं हन्तुमभ्युद्यता मां
- विद्युद्दाम्रा मेघराजीव विन्ध्यम् ॥ २० ॥
- इरावती । २किं मं भूओवि अवरध्धं करेसि । इति सरशनहस्तमालम्बते ।
- राजा ।
- अपराधिनि मयि दण्डं संहरसि किमुद्यतं कुटिलकेशि।
- वर्धयसि विलसितं त्वं दासजनायात्र कुप्यसि च ॥ २१ ॥
- आत्मगतम् । नूनमिदानीमनुज्ञातम् । पादयोः पतति ।
- १. इयमपि हताशा त्वामेवनुसरति ।
- २. किं मां भूयोप्यपराद्धां करोषि ।
- 6. F इभवि.
- 10. A B C D E अभ्युपेक्षा०.
- 11. E अभ्युद्युत.
|
- 13. A मां for "मं"- A B C D E
- भूयोवि.-F अवरुद्धं, translated in its छाया by अवरोधं.
|
- इरावती । १ण हु इमे मालविआए चलणा जे दे परिसदोहलं पूरइस्सन्दि ।
- [ ससखी निष्क्रान्ता ।
- विदूषकः । २भो उठ्ठेहि उट्ठेहि । किदप्पसादोसि ।
- राजा । उत्थायेरावतीमपश्यन् । कथं गतैव प्रिया ।
- विदूषकः । ३दिठ्ठिआ इमस्स अविणअस्स अप्पसादिदा गदा।
- ता वअं सिघ्घं अवक्कमाम जाव अङ्गारओ रासिं विअ
- सा अणुवक्कं ण करेइ ।
- राजा । अहो मनसिजवैषम्यम् ।
- मन्ये प्रियाहृतमनास्तस्याः प्रणिपातलङ्घनं सेवाम् ।
- एवं हि प्रणयवती सा शक्यमुपेक्षितुं कुपिता ॥॥
- ॥ इति परिक्रम्य निष्क्रान्ताः सर्वे ॥
- ॥ इति तृतीयोङ्क ।
- १. न खल्वमौ मालविकायाश्चरणौ यौ ते स्पर्शदोहदं पूरयिष्यतः।
- २. भो उत्तिष्ठोत्तिष्ठ ।कृतप्रसादोसि ।
- ३. दिष्टयैतस्याविनयस्याप्रसादिता गता । तदावां शीघ्रमपक्रमावो यावदङ्गारको राशिमिव सानुवक्रं न करोति ।
- 1. F हरिसदोहलं.
- 2. A C E पूरइस्सदि.
- 4. F omits भो.
|
- 6. D E अविणयस्स”–A B C D अपसादिदान.
- 7. F दाव सिघ्घं for ‘ता वअं सिघ्घं”.
|
|
- ↑ ननु संनिहितं बीजपूरकम् । कथय द्वयोः संगीतकोपदेशनिमित्तमन्योन्यसंघर्षिणोर्नाव्याचार्ययोरुपेदशं दृष्ट्वा कतरो भगवत्या प्रशंसित इति ।
- ↑ द्वावपि किलागमिनौ प्रयोगनिपुणौ च । किं तु शिष्यागुणविशेषेण गणदास उन्नमितोपदेशः ।
- ↑ अथ मालविकागतं कौलीनं किमिति श्रूयते ।
- ↑ बलवत्खलु साभिलाषस्तस्यां भर्ता । केवलं देव्या धारिण्याश्चित्तं रक्षितुमभिलषदर्शने
प्रभुतां न दर्शयति ।
- ↑ एषापि भवानिव मदनव्याधिना परिमृष्टा भविष्यति ।
- ↑ अयं स ललितदोहदापेक्ष्यगृहीतकुसुमनेपथ्य उत्कण्ठितां मामनुकरोत्यशोकः । तावदस्य प्रच्छायशीतले शिलापट्टे निषण्णा भूत्वात्मानं विनोदयामि ।
- ↑ श्रुतं भवतोत्कण्ठितास्मीत्यत्रभवत्या मन्त्रितम् ।
- ↑ किमात्मनश्छन्देन मन्त्रयसि ।
- ↑ न हि । भर्तुरेतानि प्रणयमयान्यक्षराणि बिम्बान्तरितानि ।
- ↑ हला देवीं विचिन्त्य न मे हृदयस्य प्रभविष्यामि ।
- ↑ मुग्धे भ्रमरसंबद्ध इति वसन्तावतारसर्वस्वो न चूतपल्लवः किमवतंसयितव्यः ।
- ↑ त्वं तावद्दुर्जाते मेत्यन्तसाहाय्यकारिणी भव ।
- ↑ विमर्दसुरभिर्बकुलावलिका खल्वहम् ।