महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-183

by वेदव्यासः

← उद्योगपर्व-182

महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-183 वेदव्यासः

उद्योगपर्व-184 →

महाभारतस्य पर्वाणि

1. आदिपर्व
2. सभापर्व
3. आरण्यकपर्व
4. विराटपर्व
5. उद्योगपर्व
6. भीष्मपर्व
7. द्रोणपर्व
8. कर्णपर्व
9. शल्यपर्व
10. सौप्तिकपर्व
11. स्त्रीपर्व
12. शान्तिपर्व
13. अनुशासनपर्व
14. आश्वमेधिकपर्व
15. आश्रमवासिकपर्व
16. मौसलपर्व
17. महाप्रस्थानिकपर्व
18. स्वर्गारोहणपर्व

सप्रमाणं देवतादिप्रार्थनापूर्वकं शायितस्य भीष्मस्य दिव्यपुरुषैः स्वप्ने समाश्वासनपूर्वकं ज्ञातपूर्वप्रस्वापनास्त्रानुस्मारणम् ।। 1 ।।

भीष्म उवाच।	5-183-1x
ततोऽहं निशि राजेन्द्र प्रणम्य शिरसा तदा। ब्राह्मणानां पितॄणां च देवतानां च सर्वशः ।।	5-183-1a 5-183-1b
नक्तंचराणां भूतानां राजन्यानां विशांपते। शयनं प्राप्य रहिते मनसा समचिन्तयम् ।।	5-183-2a 5-183-2b
जामदग्न्येन मे युद्धमिदं परमदारुणम् । अहानि च बहून्यद्य वर्तते सुमहात्ययम् ।।	5-183-3a 5-183-3b
न च रामं महावीर्यं शक्नोमि रणमूर्धनि । विजेतुं समरे विप्रं जामदग्न्यं महाबलम् ।।	5-183-4a 5-183-4b
यदि शक्यो मया जेतुं जामदग्न्यः प्रतापवान् । दैवतानि प्रसन्नानि दर्शयन्तु निशां मम ।।	5-183-5a 5-183-5b
ततो निशि च राजेन्द्र प्रसुप्तः शरविक्षतः । दक्षिणेनेह पार्श्वेन प्रभातसमये तदा ।।	5-183-6a 5-183-6b
ततोऽहं विप्रमुख्यैस्तैर्यैरस्मि पतितो रथात्। उत्थापितो धृतश्चैव मा भैरिति च सान्त्वितः ।।	5-183-7a 5-183-7b
त एव मां महाराज स्वप्ने दर्शनमेत्य वै । परिवार्याब्रुवन्वाक्यं तन्निबोध कुरूद्वह ।।	5-183-8a 5-183-8b
उत्तिष्ठ मा भैर्गाङ्गेय न भयं तेऽस्ति किंचन। रक्षामहे त्वां कौरव्य स्वशरीरं हि नो भवान् ।।	5-183-9a 5-183-9b
न त्वां रामो रणे जेता जामदग्न्यः कथंचन । त्वमेव समरे रामं विजेता भरतर्षभ ।।	5-183-10a 5-183-10b
इदमस्त्रं सुदयितं प्रत्यभिज्ञास्यते भवान् । विदितं हि तवाप्येतत्पूर्वस्मिन्देहधारणे ।।	5-183-11a 5-183-11b
प्राजापत्यं विश्वकृतं प्रस्वापं नाम भारत । न हीदं वेद रामोऽपि पृथिव्यां वा पुमान्क्वचित् ।।	5-183-12a 5-183-12b
तत्स्मरस्व महाबाहो भृशं संयोजयस्व च। उपस्थास्यति राजेन्द्र स्वयमेव तवानघ ।।	5-183-13a 5-183-13b
येन सर्वान्महावीर्यान्प्रशासिष्यसि कौरव । न च रामः क्षयं गन्ता तेनास्त्रेण नराधिप ।।	5-183-14a 5-183-14b
एनसा न तु संयोगं प्राप्स्यसे जातु मानद । स्वप्स्यते जामदग्न्योऽसौ त्वद्बाणबलपीडितः ।।	5-183-15a 5-183-15b
ततो जित्वा त्वमेवैनं पुनरुत्थापयिष्यसि। अस्त्रेण दयितेनाजौ भीष्म संबोधनेन वै ।।	5-183-16a 5-183-16b
एवं कुरुष्व कौरव्य प्रभाते रथमास्थितः। प्रसुप्तं वा मृतं वेति तुल्यं मन्यामहे वयम् ।।	5-183-17a 5-183-17b
न च रामेण मर्तव्यं कदाचिदपि पार्थिव। ततः समुत्पन्नमिदं प्रस्वापं युज्यतामिति ।।	5-183-18a 5-183-18b
इत्युक्त्वान्तर्हिता राजन्सर्व एव द्विजोत्तमाः । अष्टौ सदृशरूपास्ते सर्वे भासुरमूर्तयः ।।	5-183-19a 5-183-19b
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि अम्बोपाख्यानपर्वणि त्र्यशीत्यधिकशततमोऽध्यायः ।।

5-183-5 निशां निशि। दर्शयन्तु आत्मानं प्रकाशयन्तु ।।

उद्योगपर्व-182

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

उद्योगपर्व-184