वा० भा०-स्पष्टम् ।
अत्रोपपत्तिः---यतो भानां ध्रुवाः कृतदृक्कर्मकाः शराश्च स्फुटाः । अतो भग्रहयुतिसाधनाय ग्रह अायनदृक्कर्म स्फुटं च सायकं कृत्वा युतिसाधनं कर्तुं युज्यते ॥ ९ ॥
अथ युतिकालज्ञानार्थमाह--
|
ग्रहधुवान्तरे कला नभोगभुक्तिभाजिताः । |
वा० भा०- येन नक्षत्रण सह ग्रहस्य युतिरन्विष्यते तस्य ध्रुवस्य ग्रहस्य चान्तरकला ग्रहभुक्त्या विभज्य लब्धदिनैर्युतिर्गता ज्ञेया । यदि ध्रुवाद्ग्रहोऽधिकः। अथ यद्युनस्तदैष्या। यदि वक्रो ग्रहस्तदा गतैष्यताविपर्ययः । अथ ग्रहक्षयोर्दक्षिणोत्तरमन्तरं तद्ग्रहयुतिवत् ।
अत्रोपपत्तिग्रीहयुतिवदेव । भधुवस्य गर्ति शून्यं प्रकल्प्य दिर्वोकसोरन्तरलिसिकौघाद्गत्योवियोगेनेत्यादिना यथा कालः साधितस्तथात्रापि । अतः सर्वा ग्रहयुतिवद्वासना ।। १०-११ ।।
|
अथ युतिप्रसङ्गोन भानामुदयास्तकालमाह - |
वा० भा०-भानामगस्त्यस्य लुब्धकस्य च पूर्ववदुदयास्तलग्ने साध्ये । परन्तु केवलेन पलभवेन · दृक्कर्मणा । ध्रुवस्य कृतायनदृक्कर्मकत्वात् पुनरायनं दृक्कर्म न कर्तव्यमित्यर्थः ॥ तत्रोदयलग्नमर्क प्रकल्प्य लग्न साध्यम्। तच्च स्वकीये पठितेटकाले । एवं यल्लग्न सिध्यति स उदयाकों ज्ञातव्यः। अथ यदस्तलग्नमानीतं तच्चार्क प्रकल्प्य निजनिजेटकाले विलोम लग्न साध्यम् ॥ तद्राशिषट्कोनमस्तसूर्यसंज्ञं भवति । अथवेष्टघटिकोनाभिः षष्टिघटिकाभिरस्तलग्नात् क्रमेण लग्न साधितं तद्धदलोनितमस्तसूर्यो भवति। यदोदयभानुसमी भानुर्भवति तदा तस्य नक्षत्रस्योदयो भवति ॥ यदास्तसूर्यसमस्तदास्तमयः । यदागस्त्योदयः किलाभीष्टदिनात् कियद्भिर्दिनेरिति विज्ञातुमिष्यते तदेष्टदिनार्कस्यागस्त्योदयार्कस्य चान्तरकला रविभुक्त्या भाज्याः । लब्धदिनैरगस्त्यस्योदय एष्यः । यद्युदयार्को महान् । यद्यूनस्तदा गतः । एवमस्तसूर्यादस्तमयोऽपि ॥
एवं भानामपि ।
