एतासां च कारिकाणां अद्यावधि प्रसिद्धानि ठयाख्या-
नानि चत्वार्थेव--सांख्यतत्वकैौमुदी-सांख्यचन्द्रिक-मठ--
रवृत्तिः --गौडपादचर्यकृतं । भाष्यं चेति । ‘तत्र-च माठरवृत्ति-
गौडपादभाष्ययोः प्रायशो व्याख्याने साम्यात् उभयत्र कारि-
कास्थस्य समानस्यैव पाठस्य समुद्धृतवाच्चैकतरमन्थतरावलम्बे-
नैत्र व्यरचीत्यवगम्यते । आंग्लभाषाकोविदैर्माठरवृत्तेरेव प्राचीन-
तरत्वमवधार्यते, यतः सा वृतिरीशवीये षष्ठे शतके चीनभाषायां पर-
मार्थपण्डितेनानूदिता समुपलभ्यतेऽतस्तामलम्ब्यैव केनचिद्गौड- .
पादनम्न (प्रायशः श्रीमच्छकराचार्याणां परमगुरुभ्योऽन्यून) भाष्यं
व्यरचीति कल्प्य्ते । सांख्यतत्वकौमुदी पुनः षड्दर्शनष्टकिञ्चद्वाच-
स्पतामिश्रीवरचिता नन्यकृतेर्माठरवुत्तपादेरनुकृतिरूपा इति तु मठ-
रवृत्ति गौडपादभाष्यव्याख्यानशैलीतो विभिनशैलीकतया बव्हीषु
कारिकासु विभिनप्रतीकधारणाञ्च सुनिश्चेयमेव । नारायणतीर्थकुता
सांख्यचंद्रिका तु सांख्यतत्त्वकौमुदी मूलिकैवेति व्याख्यानसाम्या
दवधार्यते । अत एव च द्वयोर्प्रते कारिकापाठे ऽप्यविप्रतिंपत्तिः ।
अत्र च ‘सप्तत्यां येऽर्थाः’ [ का० ७२ ] इति कारि- कया विपयप्रतिपादकसप्ततिसप्ततिसंख्याककारिकाणामवगमत् तादृशी- नां च एकोनसप्ततिसंख्याकानामेव दर्शनाव काचिदार्या प्रभ्रष्टेति आंग्लभाषा कोविदाः । कल्पयन्ति । तत्र च मठवृत्तौ गौडपादीये च 'प्रकृतेः सुकुमारतरं न किञ्चिदस्ति' का ० ६१) इति कारिका- व्याख्यानावसरे ‘प्रकृतेः सुकुमारतरं वर्णयती' त्येतदाभ्य ‘सुकु- मारतरमित्येतद्वाक्यशेषः कृतः इयेतत्पर्यन्तग्रन्थगतानां केषांचि- द्वाक्यानां प्रभ्रष्टकारिकयः पदप्रतीकत्वं प्रकल्प्य--
"कारणमीश्वरमेके वृवते कालं परे स्वभावं वा ।
प्रजाः कथं निर्गुणते व्यक्तः कालः स्वभावश्च५" ॥
इति कारिकां कल्पयन्ति । परं तथा । सम्पगिवाभाति-“यत: पृकृतेः मुहुये सुकुमारतरत्वकर्थनेन अन्येषां जगदुपादानत्वेनाभिमते३वराद्येपेक्षया प्रकृतेर्विशिष्टतर्त्वं प्रतीयते, तदेव च विशिष्टतरत्वं ईश्वर्का-
