तैरेवोद्धृत्य होतव्यमग्नये स्वाहा सोमाय स्वाहा । इरावती इदं विष्णुर्विष्णोर्नुकं मा नस्तोके च गायत्री ब्रह्म अज्ञानमिति तस्य चतुर्भाग हुत्वा प्रणवेनाऽऽलोड्य प्रणवेनाभिमन्त्र्य प्रणवेन पिबेत्प्रणवेन तु--
|
ब्रह्मणा निर्मितो ह्येष स[१]त्यशौचात्मको विधिः । |
मासि मासि प्रयुञ्जानो विरजा भवत्यर्धमासेऽर्धमासे प्रयुञ्जान ऋषिलोकमवाप्नोति षड्रात्रे षड्रात्रे स्वर्गलोकमवाप्नोति संवत्सरमहरहः परं ब्रह्माधिगच्छति ।
|
त्वगस्थिगतैर्मलिनैर्देहैस्तिष्ठति मानवः । |
([२] आपो हि ष्ठेतिमन्थेदित्यन्तं पालाशं पद्मपत्रं वेत्येतत्पूर्वं ज्ञेयं, पाठक्रमादर्थक्रमस्य बलीयस्त्वात् । प्रकरणात्प्राशनार्थपञ्चगव्य एव गायत्र्या गृह्य गोमूत्रमित्यादिविधिः स्यात्, प्रोक्षणार्थे पञ्चगव्ये न स्यात्तन्मा भूत् । तत्रापि मन्थेदित्यन्तो विधिर्यथा स्पादित्येतदर्थं क्रमपरित्याग इति द्रष्टव्यम् ।)
यद्यप्यमरेण--
"कृष्णे नीलासितश्यामकालश्यामलमेचकाः" इति कृष्णनीलयोरभेद उक्तस्तथाऽपि नीलशब्देन हरिद्वर्णमिश्रितः कृष्णवर्णो ग्राह्यः । सूत्रकृद्वचनलब्धभेदबलात् ।
|
"दशार्थगुञ्जं प्रवदन्ति माषं माषैस्तथा षोडशभिश्च कर्षम् । |
इति लीलावतीवाक्याच्चतुःषष्टिमाषात्मकं पलं ज्ञेयम् ।
कपिलास्वरूपं हेमाद्रौ--
|
"सुवर्णकपिला पूर्वा द्वितीया गौरपिङ्गला । |
सुवर्णा सुवर्णवर्णा ।
स्मृत्यन्तरे--"एकवर्णा तु कपिला" इत्यपि कपिलालक्षणमुक्तम् ।
