भिक्षुर्यतिर्ब्रह्मचारी च ।
यदि वैश्वदेवात्पूर्वं भिक्षुरागच्छति तदा कथमित्याकाङ्क्षायां नृसिंहपुराणे--
"अकृते वैश्वदेवे तु भिक्षुके गृहमागते । |
([१] पुराणान्तरेऽपि--
"अकृते वैश्वदेवे तु भिक्षुके गृहमागते । |
यावद्वैश्वदेवपर्याप्तमन्नं भवति तावत्पृथक्कृत्वा नैवेद्यार्थं च पृथगुद्धृत्यावशिष्टान्नाद्भिक्षां दत्त्वा भिक्षुकं विसर्जयेदित्यर्थः ।
भिक्षु[२]कशब्दोऽतिथ्यादीनामुपलक्षकः--
"यतिश्च ब्रह्मचारी च विद्यार्थी गुरुपोषकः । |
अकरणे प्रत्यवायमाह पराशरः--
"यतिश्च ब्रह्मचारी च पक्वान्नस्वामिनावुभौ । |
यतिब्रह्मचारिग्रहणं विद्यार्थ्यादीनामुपलक्षणमिति केचित् ।
बहुषु भिक्षुकेष्वागतेष्वशक्तेन किं कर्तव्यमित्याकाङ्क्षायामाह पराशरः--
"दद्याच्च भिक्षात्रितयं परिव्राड्ब्रह्मचारिणाम् । |
अन्यतोऽन्येषामपीत्यर्थः ।
यतिभिक्षाप्रदानप्रकारमाह स एव--
"यतिहस्ते जलं दद्याद्भैक्षं दद्यात्पुनर्जलम् । |
एतच्च भैक्षं सति संभवे बहुलं दातव्यम् । तदुक्तं ब्रह्मपुराणे--
"यः पात्रपूरणीं भिक्षां यतये संप्रयच्छति । |
- ↑ धनुश्चिह्नान्तर्गतो ग्रन्थो नास्ति क. ख. ङ. पुस्तकेषु ।
- ↑ क. ख. ङ. क्षुश ।
- ↑ एतदनन्तरं च. पुस्तकेऽधिको ग्रन्थः स यथा--"विद्यार्थी(?) ब्रह्मचारी(?) भिन्नोऽपि व्रतकादिः । अध्वगो यस्य पाकसामग्रीवैकल्यं तादृशो ग्राह्यः । क्षीरा(ण) वृत्तिः, अनध्वगोऽपि सामग्रीविकलः । एते भिक्षायां पक्वान्नेऽधिकारिणः" इति ।