षेचनमिति स्यात् । अत्र वोपदेशवशादेव य एकदेशबलयस्तेषामेव सकृदन्ते परिषेचनं न यादृच्छिक्य(क)समवाये, तेन यद्यपीच्छयाऽगारस्योत्तरदेशः शय्यादेशः कृतस्तथाऽपि कामलिङ्गस्य पृथक्परिषेचनं भवत्येवेति व्याख्यातमुज्ज्वलाकृता । शय्यादेशस्तु गृहस्य दक्षिणतो नियतः ।
तथाऽऽह ज्योतिर्निबन्धे लल्लः--
|
"स्नानं च पाकः शयनं च भोज्यं गजालयो वाजिगृहं धनस्य । |
अन्यत्रापि--
|
"विक्रमस्थानं पचनं शयनं सूतिकागृहम् । |
ज्योतिर्वसिष्ठोऽपि--
|
"ऐन्द्र्यां तु विक्रमस्थानमाग्नेय्यां पचनालयः । |
शिल्पशास्त्रे चैवम् ।
अवदानबल्योः प्रमाणं स्मृत्यर्थसारे--
|
"अङ्गुष्ठपर्वमात्रं स्यादवदानं ततोऽपि च । |
बलीनामार्द्रामलकप्रमाणत्वमुक्तं छन्दोगपरिशिष्टटीकायाम्--
|
"प्राणाहुतिं बलिं चैव आर्द्रामलकमानतः" इति । |
कुर्यादिति शेषः ।
बलयः सति सूपे तत्संसृष्टेनान्नेन कार्याः ।
तदुक्तं धर्मसूत्रे--'सति सूप(पे)संसृष्टेन कार्याः' इति । सति सूपे तत्संसृष्टा बलयः कार्याः । अन्ये त्वन्यैरपि व्यञ्जनैः संसर्गमिच्छन्ति ।
तथा च बौधायनः--'काममितरेषु' इति । एष एव व्यञ्जनसंस्कारः । व्यञ्जनसंसृष्टेनान्नेन बलयः कार्याः सति संभव इत्थमिति व्याख्यातमुज्ज्वलाकृता ।
ब[२]लिदानप्रकारो धर्मसूत्रे--
- "अपरेणाग्नि सप्तमाष्टमाभ्यामुदगपवर्गमुदधानसंनिधौ नवमेन मध्येऽगा
- "अपरेणाग्नि सप्तमाष्टमाभ्यामुदगपवर्गमुदधानसंनिधौ नवमेन मध्येऽगा
