व्रतं चरतीति । प्रादुष्करणप्रभृति नाश्नीयादा होमादित्यादि व्रतम् । एतच्चर्तावृतौ कार्यमित्याह--ऋतुं प्रत्युपतिष्ठत इति । प्रवासविलम्बे प्रत्यृतु प्रवासोपस्थानं कुर्यान्मासद्वये मासद्वय इत्यर्थः । यद्यनुपस्थिताग्निं प्रति प्रवास आपद्येत प्राप्नुयात्तदेहैव सन्नित्यनेन विहाराभिमुखस्तत्रैवोपस्थाय गच्छेत् । प्रोष्य प्रवासं कृत्वाऽऽगतोऽग्नीनामसकाशे यस्मात्प्रदेशादग्रिमे प्रदेशेऽग्नीनां छदींषि दृश्यानि भवन्ति तत्र स्थितो वाचं नियम्याग्निसमीपं गत्वा वाचं विसृजेत् । कः पुरुषः श्रेयांसं महान्तं पूज्यं पुरुषं विषुप्तं विशेषेण स्वपन्तं बोधयतीति लोकप्रसिद्धिः, अतोऽग्नेस्तु सुतरां को बोधयिता । अप्रादुष्कृतस्यैव भस्मच्छन्नस्यैवाग्नेरुपस्थानमित्येकेषामाचार्याणां मतं तच्चाभयंकराभ्यामेव । अप्रादुष्कृतोपस्थानं प्रकृत्यैवोक्तत्वात् । अ[१]ल्पोपस्थानविधिरेवात्रोपयुज्यते न पूर्वः । तस्य बह्वग्निविषयत्वात् । अप्रादुष्कृतानामिति बहुवचनं श्रौत उपयुज्यते, तत्राग्नीनां बहुत्वात्प्रवासं करिष्यन्नभयंकराभयं मे कुरु स्वस्ति मेऽस्तु प्रवत्स्यामीत्युपस्थानं कुर्यात् । प्रोष्य तु--अभयंकराभयं मे कार्षीः स्वस्ति मेऽस्तु प्रावात्स्यमिति । ततो गृहा मा बिभीतेत्यादि भार्यां समीक्षत इत्यन्तं कुर्यात् ।
मौनविषये पक्षद्वयमुक्तं मण्डनन--
|
"अग्न्यन्तिकं समारभ्य तावन्मौनी प्रतिष्ठते । |
अरण्यारोपितेऽग्नौ प्रवासप्राप्तौ स एव--
|
"अरण्यारोपितोऽप्यग्निरभयंकरमन्त्रतः । |
अस्मिन्विषये पक्षान्तरमप्युक्तं तेनैव--
|
"यद्वाऽरणिगते वह्नौ प्रवसेदाव्रजेत वा । |
उपस्थाय प्रवासं न करोति चेत्तदाऽप्यागतोपस्थितिः कार्यैव ।
तथा च स एव--
|
" प्रवत्स्यामीत्युपस्थाय वह्निं न प्रवसेद्यदि । |
