कूलं तीरम् । इज्यो गुरुः ।
एवं मेषस्थे सूर्ये सिंहस्थगुरुदोषो नास्तीति दाक्षिणात्यसंग्रहे ज्योतिर्निबन्धे पठन्ति--
|
"मङ्गलानीह कुर्वन्ति सिंहस्थो वाक्पतिर्यदा । |
तथा नारदेन देशभेदेन समसप्तकदोषोऽपि विवाह उक्तः--
|
"समदृष्टिगुरोः शुक्रस्तन्मासे तु प्रयत्नतः । |
शौनकः--
|
"एकराशिगतौ सूर्यजीवौ स्यातां यदा पुनः । |
एतच्चैकनक्षत्रावच्छेदेनैकराशिगतत्वे बोध्यम् ।
|
"एकराशिगतौ स्यातामेकर्क्षविषये यदि । |
इतिवचनैकवाक्यत्वात् ।
अत एव--"गुर्वादित्ये दशाहे तु व्रतोद्वाहादि वर्जयेत्"
इत्यनेन यत्कर्मवर्जनमुक्तं तद्भिन्ननक्षत्रविषयं बोध्यमिति । यदि चैकर्क्षघटितविशेषवचनसहकारेण मुन्यन्तरोक्तसामान्यवचनस्याप्येकस्यैव निषेधविधेः कल्पनालाघवात्तदेकवाक्यत्वानुरोधेन विशेषविधिपरत्वं कल्प्यते तदा विभिन्ननक्षत्रविषये तयोरेकराशिस्थत्वं बोध्यमिति नवीनाः ।
वात्स्यः--
|
"गुरुभार्गवयोर्मौढ्ये बाल्ये वै वार्धकेऽपि च । |
[१]ज्योतिर्वसिष्ठः--
|
"यात्रोद्वाहौ प्रतिष्ठां च गृहचूडाव्रतादिकम् । |
कृत्यचिन्तामणौ--
|
"तथा मलिम्लुचे मासि सुराचार्येऽतिचारगे । |
- ↑ अत्र क. पुस्तके टिप्पण्याम् "बृहस्पतिस्तु–- यद्येकस्यापि मूढत्वे शुभकर्म न दोषकृत् । द्वयोर्मूढत्व एवोक्तं दोषद गुरुशुक्रयोः । द्विजन्मादिशुभे कार्ये शुक्रमौढ्य न दोषकृत् । त्रैवर्णिकानामेवोक्तं दोषद गुरुशुक्रयोः" इति ग्रन्थो वर्तते ।
