इतश्च न विमर्शं [१]गन्तुमर्हसीत्युच्यते-मम चेत्यादि ॥ ५७ ॥
इति हृदयसुखं निशम्य वाक्यं
श्रुतिसुखमात्मवता विनीतमुक्तम् ।
प्रथितगुणयशा गुणैर्विशिष्टः
परम ऋषिः परमं जगाम हर्षम् ॥ ५७ ॥
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे बालकाण्डे अष्टादशः सर्गः
हृदयसुखं अत एव श्रुतिसुखं च । विनीतं-विनयान्वितं यथा तथा उक्तम् । प्रथितगुणयशाः-'ततो मूलैः फलैः पर्णैस्तृणैरिति च वर्तयन् चरन्नन्ततः प्रवृत्तानि । ततोऽपो वायुमाकाशम्' इत्युपदिष्टैः प्रसिद्धै[२]रलौकिकसामान्यतपोगुणैः अम्बा चतुर्व्यूह चतुर्दिगनुष्ठानपरमसाधनैः उपजातब्रह्मदेवाम्बया नूतनस्थिरसर्गप्रवृत्यादिरूपं यशो यस्य स तथा । गुणैः-ब्रह्मर्षित्वप्रापकैश्शमदमतपश्शौ चादिनवगुणैर्वसिष्ठादिवद्विशिष्टः, अत एव परमऋषिः । 'ऋत्यक' इति प्रकृतिभावः । [३]इच्छांश (५७) मानः सर्गः ॥ ५७ ॥
इति श्रीमद्रामायणामृतकतकटीकायां बालकाण्डे अष्टादशः सर्गः
अथ एकोनविंशः सर्गः
[विश्वामित्रवाक्यम् ]
तच्छ्रुत्वा राजसिह्मस्य वाक्यमद्भुतविस्तरम् ।
हृष्टरोमा महातेजा विश्वामित्रोऽभ्यभाषत ॥ १॥
