एतत् पृष्ठम् परिष्कृतम् अस्ति
134
[ अयोध्याकाण्ड:
भरतसन्तापः
न केवलं ममैव रामशक्त्यपेक्षा, अपि तु पितुरपीत्याह- तं हीत्यादि । राजाऽपि महाबलः, रामोऽपि महाबलः, अथापि — मेरुवनं, कर्तृ, मेरुमिव पुरुषमेरुं रामं इहामुत्रार्थमपाश्रित इत्यर्थः ॥ १५ ॥
सोऽहमिति । ज्येष्ठरामैकबल इत्यर्थः । भारं- राज्यभारं अहमासाद्य महाधुर्य:- महाबलीवर्द:, धुरं वहतीति, 'धुरो यढ्ढकौ' इति यत्, तेन समुद्यतं - घृतं राज्यभारं अहमासाद्य दम्यः - दमनीयः, 'पोरुपधात्' इति यत्, तरुणवत्सः धुरं-महाबलीवर्दात् धृतभारमिव केन तेजसा -बलेन वहेयम् ! न केनापि ॥ १६ ॥
तर्हि त्वं न राजपुत्रः षण्डकल्प इत्याशङ्कायामाह-अथवेत्यादि । शक्ति:-राज्यभरणसामर्थ्यम् । 'योगः सन्नहनोपायध्यान- सङ्गतियुक्तिषु', उक्तसर्वार्थ कैङ्कर्ययोगैरुत्पन्नेन बुद्धिबलेन – बुद्धियुक्त महाप्राणत्वलक्षणबलेन शक्तिर्यद्यपि भवेत् - संभावितैव; अथापि
- ↑ अयोध्याकाण्डीयप्रथमद्वितीयसर्गयोरयमंशः सूचितः ।
- ↑ महौजसम्-ङ.
- ↑ उपाश्रितो- ङ.
- ↑ दुर्गेण वनेनावृतत्वादेव मेरो: दुर्गत्वं इति भावः ।
- ↑ समुद्धृतम्-ङ.
- ↑ 'दम्यवत्सतरौ समौ' इति अमरः ।
- ↑ सहेयं-ङ
- ↑ वौजसा - ङ.
- ↑ योगै:-साम-दानाद्युपायैः, बुद्धिबलेन-ग्रहणधारणाद्यष्टाङ्गयुक्तबुद्धिबलेन वा-गो. ती.
- ↑ धर्माधर्मादिकमविमृश्य केवलपुत्राभिमानवतीमिति भावः ।
