इत्युक्ता लक्ष्मणं रामः प्रदरः खन्यतामिति ।
तस्थौ विराधमाक्रम्य कण्ठे पादेन वीर्यवान् ॥ २६ ॥
उक्तानुवादपूर्व व्यापारान्तरोपदेशः— इत्युक्तेत्यादिपादन । कण्ठप्रदेशे आक्रम्य तस्थाविति । स्वन्यमानश्वम्रात् दूरे, परिलुठन- व्यावृत्त्यर्थमिति शेषः ॥ २६ ॥
ततः खनित्रमादाय लक्ष्मणः श्वभ्रमुत्तमम् ।
अखनत् पार्श्वतः तस्य विराधस्य [१] महात्मनः ॥ २७ ॥
विराधस्य महात्मनः' इति पाङ्कः पाठः । आत्मा देहे
घृतौ”, महाशरीरस्येत्यर्थः । गन्धर्वत्व प्रत्यापत्त्यभिप्रायेण च
कविना महात्मनः इति प्रयोगः । एवं स्थिते 'विराघस्य दुरात्मनः
इति श्रद्धाजडाः केचन पाझपाठं नाशयन्ति ॥ २७ ॥
तं मुक्तकण्ठमिति – श्वभ्रप्रक्षेपणार्थं रामेण मुक्तकण्ठाक्रमण- मित्यर्थः। शङ्कुकर्णं—शङ्काकारौ शङ्कुवत् कठिनौ च कर्णौ यस्य सः, तथा । महाखनमिति बहुव्रीहिः। एवंभूनं विराधं मैरवस्वनं- भयङ्करस्वनं यथा तथा नदन्तमेव सन्तं श्वभ्रे प्राक्षिपत् ॥ २८ ॥
TRIPPERS
4
