एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति
138
अरण्यकाण्ड:
शूर्पनणखाविरुपणम्
अकृतदारश्वेत्यत्र अकृतपरदारपरिग्रहः इत्यान्तराशयः । न हि
रामो मिथ्या भाषते । अपूर्वीति । पूर्व भार्यासुखं ज्ञातमनेनेति पूर्वी,
'पूर्वादिनिः' इति इनिः, न पूर्वी अपूर्वी । अत एव भार्यया अर्थी-
प्रयोजनवांश्च । इदमपि वचनद्वयं स्वभार्याविषय काऽऽन्तराशयेन
प्रयुक्तम् । 'अनुरूपश्च ते भर्ता' इत्यत्रापि अभर्तेति पदच्छेद-
नाऽऽन्तराशयः । एवंविधो विवादः स्वस्मिन् काममोहतः प्राप्तायाः
स्त्रियः द्राकू धिक्कारेण मा भूदिति घृणया ॥ ३-४ ॥
एनं भज, [१]विशालाक्षि ! भर्तारं आतरं मम ।
असपत्ना, वरारोहे ! मेरुं अर्कप्रभा यथा ॥ ५ ॥
अर्कप्रभाः यथा भजन्ति तथेति योजना ॥ ५ ॥
शूर्पनखीं स्मित्वेति । अत्र शूपे इव नखः यस्याः सा इति, संज्ञाविवक्षणाभावात् 'स्वाना चोपसर्जनात्' इति ङीप् । असंज्ञा- त्वादेव 'पूर्वपदात् संज्ञायामगः' इति णत्वाभावश्च ॥ ८ ॥
