२१२ श्रीमद्वाल्मीकिरामायणम् । [ युद्धकाण्डम् ६ कामं त्विदानीमपि मां व्यादिश त्वं परंतप ॥ न परः प्रेषणीयस्ते युद्धायातुलविक्रम ॥ ४१ ॥ अहमुत्सादयिष्यामि शठंस्तव मेहबल ॥ ४२ ॥ यदि शक्रो यदि यमो यदि पावकमारुतौ । तानहं योधयिष्यामि कुबेरवरुणावपि ॥ ४३ ॥ गिरिमात्रशरीरस्य शितशूलधरस्य मे । नर्दतस्तीक्ष्णदंष्ट्रय बिभीयाच्च पुरंदरः ॥ ॥ ४४ अथ वा त्यक्तशस्रय मृदंतस्तरसा रिपून् ॥ न मे प्रतिमुखे स्थातुं कश्चिच्छक्तो जिजीविषुः॥४५॥ नैव शक्त्या न गदया नासिना निशितैःशरैः।। हस्ताभ्यामेव संरब्धो हनिष्याम्यषि वजिणम् ॥४६ यदि मे मुष्टिवेगं स राघवोऽद्य सहिष्यते । ततः पास्यन्ति बाणौघा रुधिरं राघवस्य तु ॥ ४७ ॥ [ औचिन्तयित्वा बाणौघानुधिरं राघचय च॥ लक्ष्मणस्य च पास्यामि चिरकालं पिपासितः ॥४८॥ चिन्तया बध्यसे राजन्किमर्थं मयि तिष्ठति । सोहं शत्रुविनाशाय तव निर्यातुमुद्यतः । ४९ जुश्च रामाद्भयं रौजन्हनिष्यामीह संयुगे । राघवं लक्ष्मणं चैव सुग्रीवं च महाबलम् । हनुमन्तं च रक्षोग्नं लझ येन प्रदीपिता ॥ ५० ॥ हॅरीश्चापि हनिष्यामि संयुगे समवस्थितान् ॥ असाधारणमिच्छामि तव दातुं महद्यशः ॥ ५१ ॥ यदि चेन्द्राद्यं राजन्यदि वाऽपि स्खयंभुवः ॥ ५२ ॥ अपि देवाः शयिष्यन्ते क्रुद्धे मयि महीतले । यमं च शमयिष्यामि भक्षयिष्यामि पावकम् ॥ आदित्यं पातयिष्यामि सनक्षत्रं महीतले ॥ ५३ ॥ शतक्रतुं वधिष्यामि पास्यामि वरुणालयम् । पर्वतांश्चूर्णयिष्यामि दारयिष्यामि मेदिनीम् । दीर्घकालं प्रसुप्तस्य कुंभकर्णस्य विक्रमम् ॥ अद्य पश्यन्तु भूतानि भक्ष्यमाणानि सर्वशः ॥ ५५ ॥ नैन्विदं त्रिदिवं सर्वमाहारस्य न पूर्यते ।। ५६ ॥ वधेन ते दाशरथेः पुंखार्ह सुखं समाहर्तुमहं बेंजामि ॥ तीति संतापं गच्छामीति ॥ ४० ॥ इदानीमपि इदा- ॥ ४९॥ मुञ्चेत्यादिसार्धश्लोकद्वयमेकान्वयं । अथां नीमेव । युद्धाय व्यादिश । ते त्वया । परः अन्यः ।| न्तरं । रामात् भयं अस्तीति शेषः । हनिष्यामीत्येत- न प्रेषणीयः ॥ ४१ ॥ अहमित्यर्धमेकं वाक्यं ।४२॥ | न्मुञ्चेति । दातुं खण्डितुमित्यर्थान्तरं ।। ५०-५१॥ उक्तं विवृणोति यदीति ।। ४३-४४॥ मृद्गतः प्रहरतः। यदि चेत्यर्थं । इन्द्रात् स्वयंभुवश्च । भयं यद्यस्ति प्रतिमुखे अने ॥ । ४५-४६ ॥ यदीति । रामः प्रथमं | तदपि मोचयिष्यामीत्युपस्कार्यं ॥ ५२-५५ ॥ मे मुष्टिप्रहारमेव न सहिष्यते । कुतो मां प्रहरिष्य | त्रिदिवं त्रिलोकी । आहारस्य न पूर्यते आहाराय न तीति भावः ॥ ४७-४८ ॥ उद्यतः अस्मीति शेषः । पूर्यते । न पर्याप्तमित्यर्थः ॥ ५६ ।। सुखार्ह उत्तरो नांवीप्साऽनुसंधेया । तदित्थंयोजना । रामेहतेसतिद्रवन्तींहरिवाहिनींअद्यपश्यपश्य रणादनीतंरामस्यशिरोदृष्ट्वावसुखीभव सुखीभव । सीतादुःखिताभवतुभवतु । शत्रुपक्षेहतेसतितेशोकोनभविष्यतिनभविष्यति । लङ्कायांयेहतबान्धवाराक्षसाः तेराम निधनंपश्यन्तु । शोकपरीतानामाक्षप्रमार्जनंकरोमिकरोमि । अतोहेभ्रातःरावण एतत्सर्वंनसंगतमितिभावः । किंचायंदुष्टरा क्षससमागमः त्वद्वधायभविष्यतीत्याशयेनाह--कथमिति । कथं कथंचिदित्यर्थः । मयारक्षितोपिवंदाशरथिंजिघांसुभिः राक्षसैर्वध्यसएवेतिसंबन्धः । कथमिति । दाशरथिंजिघांसुभिःराक्षसैःपरिरक्षितःकथंपद्यसइतिसंबन्धः । अद्यपूर्वमिति । अहमात्मनिविषयेसंतापंनगच्छामि । किंतु तेनमयिपूर्वेहतेसति । अत्रैवराघवस्त्वांहन्ति हनिष्यतीतिसंतापंगच्छामीत्यर्थः ॥ ३४-४६ ॥ रामानु० राघवोमुष्टिवेगंयादिसहिष्यति ततः राघवस्यबाणौघाः मेरुधिरंपास्यन्ति । राघवोमुष्टिवेगैनस- [ पा० ] १ ङ. झ. ट. महाबलान्. २ च. छ. ज. नेषुभिःशितैः ३ ङ. झ. ज. संरभ्य ४ अयंलोकः क. ख. घ. च. छ. द. पाठेषुदृश्यते ५ ङ. च. झ. अ. ट• तप्यसे. ६ ङ.-ट. घोरंनिहनिष्यामि. ७ ङ.--ट. हीधभक्षयिष्यामि ८ क. ख• ङ, च, ज, झ. ट. खिदंत्रिदिवंसर्वमाहारोममपूर्यते. ९ ङ.-ट. सुखावहंसुखं. १० ख. यतिष्ये.
