४८३-पवनः:वरागवाही रथ्यासु वहन् रजस्वलो भवति।
४८४-अयमर्थः सर्वजनीन१ इत्येतदर्थे जिज्ञासा नोदेति ।
४८५-तेषां परिवारे२ निजाभ्यस्तास्तास्ताः भाषाः प्रचरन्ति ।
४८६-सुकृतिनस्ते पूर्णमायुरुपभुज्य पुत्त्रपौत्रादीनां सत्तायां सुखं नाकमारुरुहुः।
४८७-अनेनैव सर्वे स्थालीपुलाकं परीक्षितं स्यात् । नार्थो विस्तरेण ।
४८८-लोके शास्त्रे च सूर्यस्याब्जिनीपतिः सहस्रकिरण इत्यादीनि
नामधेयान्यधिविन्दामः तान्युपपादनामर्हन्ति ।
४८९-स्पष्टविनिवेदनाय क्षमां:चेद् दास्यन्ति सन्तः
स्वमभिप्रायममायं वक्ष्यामि ।
४८३-रजःकृष्यासुतिपरिपदो वलच् इति रज इति
प्रातिपदिकाद्वलचि रूपसिद्धिः । इतिकरणो विषयनियमार्थः
सर्वत्र सम्बध्यते । तेनेह न भवति रजोस्मिन्ग्रामे विद्यत
इतीति काशिकावचनात्स्त्री रजस्वल भवतीति
प्रयोगः, न तु पवनः पन्था व रजस्वलो भवति ।
४८४-आत्मन्विश्वजनभोगोत्तरपदात्खः (५|१|९) इत्यत्र
सर्वजनाट्ट्ञ् खश्चेति वार्तिकं पठितम् । तेन सर्वेजनीन इति
सिध्यति, अर्थस्तु न संगच्छते । तत्र तस्मै
हितमेित्यधिकृतम् । तेन सर्वेभ्यो जनेभ्यो हित: सर्वजनीन
इति भवति सार्वजनिक इति वा । प्रतिजनादिभ्यः
खलु (४/४/९९ ) इत्यत्रापि 'गणे सर्वजनशब्दः पठितः।
तत्र साधुरिति तत्राधिकांरः । तेन सर्वस्मिज्जने साधुः
सार्वजनीन इति भवति । सर्वेषां विदित इति च विवक्षितोऽर्थः ।
४८५-परिवारः परिजनो भवति; न तु कुटुम्बम् । निजशब्द
आत्मीयवचनः, न त्वामवचनः ।
४८६-पुत्त्रपौत्रादिषु जीवत्स्विति वक्तव्यम् । जीवेष्विति वा ।
४८७-स्थालीपुलाकन्यायेनेति वक्तव्यम् । स्यापुलाक़स्तुच्छधान्ये
इत्यमरः । यथास्थिते त्वनन्वयो विस्पष्ट: ।
४८८-नामधेयानि विन्दाम इत्येव साधु । अधिवेदनं नांम
परिणीतायां जीवन्त्यां भार्यायामपरस्या वेदनम् ।
तत्रैवार्थेधिपूर्वो विन्दतिर्वर्तते ।
४८९-स्पष्टविनिवेदनं चेत्क्षंस्यन्ते ( क्षमिष्यन्ते ) सन्तः
इत्यादिरूपन्यास एवास्तङ्गतदोषः, तादर्थ्ये चेह नास्तीति
चतुर्थ्यप्रसक्ता।
१. सर्वेषां विदितः, सार्वलौकिक इत्यर्थे प्रयोग:।
२- कुड्म्ब इति विवक्षति ,
