चन्द्रशृङ्गोन्नत्यधिकार ४६५ उपपति में लिखित श्लोक से दिन में शुक्लानयन में विशेष ‘रात्रिवासरसितैक्यदलं’ इत्यादि संस्कृतोपपत्ति में लिखित श्लोक से पुनविशेष श्रीपति ने आचार्योंक्त के अनुरूप ही कह है इति ॥११-१२-१३॥ इदानीं परिलेखसूत्रसाधनमाह शशिमानवर्गपादो मानाञ्च सितान्तराधं भक्तयुतः । परिलेखसूत्रमस्मात् शुक्लेऽर्वांल्पे च परिलेखः ॥१४॥ ( सु भा.- शशिमनवर्गस्य चतुर्थांश मानार्धस्य सिताङ्गुलस्य च यदन्तरं तस्यार्जुन भक्तः फलं तदर्धेन युतं परिलेखसूत्रं स्यात् । अस्मात् परिलेखसूत्रा दर्वांल्पे शुक्ले परिलेखो भवति । अत्रोपपत्तिः । मानार्धसित।न्तरमेव ‘व्यकॅन्दुकोटय शशरेहु भागो हारो भवति स एव कोटिकर्णान्तरम् । शशिमानाथं च भुजः। ततो ‘भुजद्वर्गागतात् कोटिकण न्तराप्त' मित्यादिभास्करविधिना विमा कर्णमानमेव परिलेखसूत्र = इ + °- । अस्मात् परिलेखश्च भास्करविधिना स्फुटः ॥१४ इदानों चन्द्रादिदर्शनार्थं प्रकारमाह त्रिप्रश्नोक्रया शरेः पूर्वापरतो निधाय दिङ्मध्ये। छायानं छायागाच्छङ्क्षप्रगतोध्वंसुत्रवशत् ॥॥ १५ कृत्वा वंशद्वितयं दृष्टया तत् प्रथममुचतरमन्यत् । प्रथमानस्थितदृष्टया द्वितीयबंशाण्गं चन्द्रम् ॥१६॥ ग्रहणं प्रहयोगं वा विस्मयकरणाय दर्शयेद् गणकः । लोकस्य नरपतेर्वा दुष्करमन्यैहि गणितविधैिः ।।१७।। सु. म. -त्रिप्रश्नाधिकारविधिनाऽभीष्टे काले प्रहशङ्कोर्मानं विज्ञाय यथ दिङ्मध्ये तस्य शङ्कोश्छायाग्र' पतति तथा पूर्वापररेखातो दक्षिणे वोत्तरे तं शत्रु निघाय स्थिरः कार्यः । शङ्कुसमो वंश एकः । अथ आयाग्रादर्थाद् दिङ्मयाच्छ- वग्नगतोध्वंसूत्रवशादनेवंशद्वितयं द्वितीयं वंशं कृत्वा तं च स्थिरं कुर्यात् । तत् प्रथमं वंशमानं दृष्ट्या समं कार्यं । अन्यद् द्वितीयवंशमानं प्रथमादुच्चतरं कुर्यात् । अत्रैतदुक्त' भवति । दिङ्मयाच्छुङ्क्वग्रगामिकर्णसूत्रं स्वगत्या प्रसन्यस्मिन् वंशे बध्नीयात् । तं द्वितीयं वंशं च स्थिरं कुर्यात् । अथ कर्णसूत्रे प्रथमशङ्क्वग्रगत- दृष्ट्या द्वितीय वंशाप्रमं चन्द्रं ग्रहणं ग्रहयोगं वाऽभीष्टं गणकलोकस्य जनस्य वा
पृष्ठम्:ब्राह्मस्फुटसिद्धान्तः भागः २.djvu/५१२
दिखावट