सूर्यग्रहणाधिकारः ४१५ पलंज्या (इज्या. लंकोज्या 4-. लंज्या , इत्यादि से ). नहलम्बन=लं चापयोरिष्टयोः = संज्या, छेदगम से पलंज्या दृष्या. लंकोज्या+पलंघ्या. शं. लंज्या=त्रि.ल ज्या समशोधन से त्रि. लंब्या-पलंघ्या. लंज्या . शं=५लंज्या दृष्या. लंकोज्या=लंज्या (त्रि. - ल ज्य पल ज्या. पलंज्याशं) अतः
- कोल्य-
-इल्या दोनो पक्षों को बारह से गुणने से ल त्रि-पल ज्या.श ल ज्या. १२_पल ज्या. इज्या. १२ लकोज्या त्रि-पल ज्या. रां पलं ज्या. ह्या. १२ पल ग्या. शं - इछया त्रि२ =ह्ग्लम्बनेतुव्याह शं. पलज्या शै. पल ज्या देशय पलभा, इससे जो अक्षांश होता है वही दृलम्बन होता है, इससे म.म. पण्डित जी सुधाकर द्विवेदी जी का सूत्र उपपन्न होता है "त्रिज्याकृतिःपरमलम्घनमीविकाप्ती इत्यादि संस्कृतोपपत्तिस्थ सूत्र को देखिये. । इसके वश से वास्तवस्पष्टलस्बनानयन होता है इति ॥३-५। । ॥ इदान पुनः स्पष्टलम्बनानयनमाह कर्णगुणाद् व्यासार्धाद् वसुवेदविभाजितात् फलविभक्ता। लम्बननाज्यो भास्करवित्रिभलग्नान्तरज्या वा ॥६।। सु- भा.-व्यासार्धात् कर्णगुणाद्वित्रिभच्छायाकर्णगुणात् . सस्माद्वसुवेद- ४८ भाजिताद्यत् फलं तेन विभक्ता भास्करवित्रिभलग्नान्तरज्या फलं वा लम्बन नाड्यः स्युः । ४ ज्यार-विविशं पूर्वविधिना () . अत्रोपपत्तिः । लम्बनाडयः ४x१२ ज्या (र-वि)_४८ ज्या रवि_ज्या (र-वि) १२ त्रेि विछकत्रि. विछाक. त्रि अत उपपन्नम् ॥६॥ विभाव्यासार्धात् (त्रिज्यातः) कर्तृगुणा (वित्रिभलमच्याकथं