एतत् पृष्ठम् परिष्कृतम् अस्ति
२४ . भोजदेघविरचितवृत्तिसमेतानि- [साध०प०२सू०२७-२९]
भावनावलादविद्य प्रविलये विनिवृत्तकर्तृत्वभोक्तवाभिमानाया रजस्तमोमलानभिभूताया बुद्धे.
रन्तर्मुखाया या चिछायासंक्रान्तिः सा विवेकख्यातिरुच्यते । तस्यां च संततत्वेन प्रवृ.
त्तायां सत्यां दृश्यस्याधिकारनिवृत्तेर्भवत्यैव फैवल्पम् ।। २६ ॥
उत्पन्न विवेकख्यातेः पुरुषस्य यादृशी प्रज्ञा भवति तां कथयन्विकल्यातरेव स्वरू-
पमाह --
तस्य सप्तधा प्रान्तभूमौ प्रज्ञा ॥ २७ ॥
तस्योपनधिवकज्ञानस्य ज्ञातव्यविवेकरूपा प्रज्ञा प्रान्तभूमौ सकलसालम्बनसमा-
विभूमिपर्यन्ते सप्तप्रकारा भवति । तत्र कार्यविमुक्तिरूपा चतुष्प्रकारा-ज्ञातं मया ज्ञेयं
न ज्ञातव्यं किंचिदस्ति, क्षीणा मे क्लेशा न किंचिक्षेतव्यमस्ति, अधिगतं मया ज्ञानं,
प्राप्ता मया विवेकख्यातिरिति । प्रत्ययान्तरपरिहारेण तस्यामवस्थायामीदृश्येव प्रज्ञा
आयते । ईदृशी प्रज्ञा कार्यविषयं निर्मलं ज्ञानं कार्यविमुक्तिरित्युच्यते । चित्तविमुक्तिस्त्रिधा-
चरितार्था मे बुद्धिगुणा हृताधिकारा मिरिशिखरनिपतिता इव ग्रावाणो न पुनः स्थिति
यास्यन्ति, स्वकारणे प्रविलयामिमुग्लानां गुणानां मोहाभिधानमूलकारणाभावान्निष्प्रयो.
जनत्वाच्चाभीषां कुतः प्ररोहो भवेत् , सामीभनश्च में समाधिस्तस्मिन्सति स्वरूपप्रति.
टोऽहमिति । ईदशी त्रिप्रकारा चित्तविमुक्तः । तदेवमादृश्यां सप्तविधप्रान्तभूमिप्रज्ञा-
यामुपजातायां पुरुषः केवल इत्युच्यते ॥ २७ ॥
विवेकख्यातिः संयोगाभावहेतुरित्युक्तं, तस्यास्तूत्पत्तौ कि निमित्तमित्यत आह --
योगाङ्गानुष्ठानादशुद्धिक्षये ज्ञान-
दीप्तिरा विवेकख्यातेः ॥ २८ ॥'
योगङ्गानि वक्ष्यमाणानि तेषामनुष्ठानाज्ज्ञानपूर्वकादम्यामादा विवेकल्यातेरशुद्धिक्षये
चिञ्चसत्त्वस्य प्रकाशावरणलक्षणक्लेशरूपाशुद्धिक्षये या ज्ञानदीप्तिस्तारतम्येन सात्विकः
परिणामो विवेकख्यातिपर्यन्तः स तस्याः ख्यातेहेतु रित्यर्थः ॥ २८ ॥
योगाङ्गानुष्ठानादशुद्धिक्षय इत्युक्तं, कानि पुनस्तानि योगाङ्गानीति तेपःमद्देशमाह --
यमनियमासनप्राणायामप्रत्याहारधार.
णाध्यानसमाधयोऽष्टावङ्गानि ॥ २९ ॥'
इह कानिचित्समाधैः साक्षादुपकारकचेनान्तरङ्गाणि, यथा धारगादीनि । कानि.
चित्पतिपक्षभूतहिंसादिवितर्कोन्मूलनद्वारेण समाधिमुपकुर्वन्ति । यथा यमनियमादीनि ।
--------------------------------------------------------------
१ ख. ग. सज्ञातृत्वकर्तृ-या । २ क. या चि। ३ क भ म । ४ क. "विपर्यन्तं
स। ५ख, कुशल।'
