४ अध्यायः ] अपच्छ १. २. ३. ४. ५. ६. ८. ९.. ११. १२.१४. १. २ . १. २. ३. ४. ५. ६. १. कु-व-ल-य-द-ल-दी-घे-च-क्षु-षां प्र-म-दा-नां न क-टा-क्ष-वी-क्षि-तम् ॥ २. ५. ६. ८. ९.. ११. १२. १ ४. १ ६. २ ८ . रगण ३. ४. ५. ६. अापातालकादाहरणम्-- १. २. ३. ४. ५. ६. ल. रः प-र-यु-व-ति-षु शु-त्र-भा-व-मा-दौ कृ-त्वा-प्रा-थ-य-ते त-तः प-ति-त्वम् । ३ १. २. ४. ५. . ६. भगण ९.. ११. १२.१ ४.१ ६. २. ४. अ-भि-र-म-य-ति किं-न-र-क-ण्ठी भगणः गु. गु इ-द-म-प-र-मि-हो-च्य-ते वि-शे—षा-दौ-प-च्छन्द-स-कं ख-ल-स्य वृ-तम् ॥ ८. ९.. १०.. १२.. १४. ४. ८. ९.. १०.. १२.. १४. १ २. ४. १५. १ १. १२. ११४ ६. ७. ८. १०.. ११.१ ३. १४.१ ६ . २. ३ ६. ६. ३. १. ७ ५. ८. १०.. ११.. १ १.१ ४.१ ६.१८ ७ . ८. १०.. ११.१ ३.११४.१ ६.१०८. ६. वि-श-द-क-म-ल-का-म-ल-गा-त्रा यु-व -ति-रि-यं ह्य-द-यं त-रु—णा-नाम् ।। पञ्चमेन पूर्वः साकं प्राच्यवृत्तिः । ४ । ३७ ।। इदानीं ‘शेषे परेण युङ् न साकम्’ (पि० सू० ४॥३५) इत्यत्र वेिशषलक्षणमाह-- पञ्चमचतुर्थयोरेकीभावो निषिद्धः सोऽनेन विधीयते । ‘युजि' इत्यनुवर्तते । यदा युक्पादे पञ्चमेन लकारेण पूर्वः संगच्छते तदा ‘प्राच्यवृत्तिः’ नाम वैतालीयं भवति । शेषं यथा प्राप्तम् । तत्रोदाहरणम् हँ—स-ग-तिः श्र-व—णा-य-त-ने-त्रा । भगणः गु. 3 गु. ७ . ८. १०.. ११.१२.१ ४.१६ . ३. ४. ६. ७. ८. १०.. ११.१२.१ ४. १ ६ ६. ७, ८. १०.. ११.१ ३. १४ १ ६ वेि-पु-ला-र्थ-सु-वा-च-का-क्ष-राः क-स्य ना-म न ह-र-न्ति भा-न-सम्? ! १. ‘वैतालीयप्राव्यवृत्तिः, औपच्छन्दसकप्राच्यवृत्तिः, आपातलिकाप्राच्यवृत्तिः' इति भन्दत्रयमुपलभ्यत छन्दःकास्तुभादा । छ० शा० ६
पृष्ठम्:छन्दःशास्त्रम् (पिङ्गलः).djvu/१८३
दिखावट