नामनुरक्तस्त्रीणाम् । 'वनिता जनितात्यर्थानुरागायां च योषिति' इति विश्वः । हृदयेषु
विफलया। अनुचिताचरणादिति भावः । व्रीडया न स्थितं न विगतम् । वैफल्यात्तस्या
मदोपाधिकत्वाच्चेति भावः । अत एव नोभयनिषेधविरोधः ॥
|
रुन्धती नयनवाक्यविकासं सादितोभयकरा परिरम्भे । |
रुन्धतीति ॥ नयनानां वाक्यानां च विकासं प्रागल्भ्यं रुन्धती प्रतिबध्नती। तथा परिरम्भ आलिङ्गने सादितौ स्तम्भितावुभौ करौ यया सा युवतीनां संबन्धिनी क्षीबता भत्तता । कर्तरि क्तः। अनुपसर्गात् “फुल्लक्षीबकृशोल्लाघा:' इति निपातनात्साधुः । क्षीबा मत्ता तस्या भावः क्षीबता । त्वतलोर्गुणवचनस्य पुम्वद्भावो वक्तव्यः । बहुगुणै- र्दृष्टिसंकोचादिभिर्व्रीडितस्य व्रीडायाः। भावे क्तः। ललितं विलासमनुजह्रेऽनुचक्रे । कर्तरि लिट् । व्रीडाकार्यकरत्वाद्रीडानुकरणमित्युपमालंकारः ॥
|
योषिदुद्धतमनोभवरागा मानवत्यपि ययौ दयिताङ्कम् । |
योषिदिति ॥ उद्धत उत्कटो मनोभवेन यो रागः प्रीतिः स यस्याः सा योषिन्मानवत्यपि दयितस्याङ्कं ययौ । यतो मानाद्रागो बलीयानिति भावः । लाघवदोषं परिहरति- कारयतीति । अनिभृता चपला । न कार्यकारिणीत्यर्थः। वारुणी मदिरा गुणेषु दोषेषु च विषये । सर्वोऽपि द्वन्द्वो विभाषयैकवद्भवति । रहस्यविभेदं रहस्यभङ्गं कारयति खलु । बलान्निगूहितावपि गुणदोषौ प्रकाशयतीत्यर्थः । यतो निगूढरागप्रकटनं प्रकटमानत्यागश्च प्रमत्ताया न लाघवमावहति । अबुद्धिपूर्वकत्वादिति भावः ॥
|
आहिते नु मधुना मधुरत्वे चेष्टितस्य गमिते नु विकासम् । |
आहित इति ॥ मधुना मद्येन चेष्टितस्य रतिव्यापारस्य मधुरत्वे माधुर्य आहिते नु संपादिते नु प्रागसत्येव मनोहरत्वे संप्रत्युत्पादिते वा । विकासं गमिते नु प्राक्सत्येव माधुर्ये प्रकर्षं प्रापिते वा । उद्धतराग उद्रिक्तरागः। अत एव कुसुमेषोः कामिनीष्ववसरः प्रवेशो नव इवाबभौ। नित्यसंनिहितोऽपि मदनः कामिनीषु मदकृततात्कालिक- चेष्टामाधुर्याद्रागोद्रेके सत्यपूर्ववदुद्दीप्तोऽभूदित्यर्थः । संशयानुप्राणितेयमुत्प्रेक्षा ॥
|
मा गमन्मदविमूढधियो नः प्रोज्झ्य रन्तुमिति शङ्कितनाथाः। |
मा गमन्निति ॥ शङ्कितनाथा अविश्वस्तपुरुषा योषितो मदेन विमूढधियः स्तब्धबु-
