द्वितीयोऽध्यायः ॥
शब्दगुणविवेके कृते संप्रत्यर्थगुणविवेचनार्थमाह--
त एवार्थगुणाः ॥ १॥
त एव ओजःप्रभृतयः अर्थगुणाः ।
वाच्यवाचकद्वारेण शब्दार्थगुणानां भेदं दर्शयति--
अर्थस्य प्रौढिरोजः ॥२॥
अर्थस्याभिधेयस्य प्रौढिः प्रौढत्वं यत् तत् ओजः ।
पदार्थे वाक्यवचनं वाक्यार्थे च पदाभिधा ।
प्रौढिर्व्याससमासौ च साभिप्रायत्वमस्य च ॥
पदार्थे वाक्यवचनं यथा--- 'अथ नयनसमुत्थं ज्योतिरत्रेरिव द्यौः।'
कारुण्यसंपदुत्कूललावण्यगुणशालिनीम् ।
स्वच्छस्वच्छन्दवाचालां भावये हृदि भारतीम् ॥ १ ॥
शब्दगुणविवेचने कृते लब्धावसरमर्थगुणविवेचनमिति संगतिमुल्लिङ्गयन्ननन्तरसूत्रमवतारयति-- शब्दगुणविवेक इति ।
शब्दगुणा एव चेदर्थगुणाः, किमनेन विधान्तरविधानव्यसनेन, लक्षितत्वात्तेषामित्याशङ्क्य, शब्दार्थगुणानां नामतो भेदाभावेऽपि शब्दार्थोपश्लेषवशादस्ति भेद इत्याह---
वाच्येति । प्रागुद्देशपरिपाट्या प्रथमप्राप्तमोजः प्रतिपादयितुमाह-- अर्थस्येति । वृत्तिः स्पष्टार्था ।
प्रौढिं पद्येन पञ्चधा प्रपञ्चयति- पदार्थ इति । तत्राद्यमुदाहरति---
