संपा-(इंपा) प्रबन्ध परस्परं क्रोधजन्मात्तरप्रत्यत्तररूपः संलापः संपदः । यथा-- इहोट्टाहध्रुवपदे इंपातालसमन्विते। आभोगे नामविरुदे गातव्ये नायकस्य च। संपाख्याता भवेदेवं । इरिपाल संरंभसंप्रयुक्तो बहुयुद्धनियुद्धकपटनिर्भद्रः। सम्पिण्डितगलिता-मात्रावृत्तम् शास्रप्रहारबहुलः संफेट नाम विज्ञेयः । द्वौ पञ्चमात्रिकौ द्वौ चतुर्मात्रिौ ल ग ** ' संफेटस्योदाहरणे जटायुद्धादिसर्य कृत्यारावणे संपिष्टकम्-गीताङ्गम् अभिः विदलवत्संपिष्टमानमिश्रतालाश्रितं गणैद्वादशभिर्यथा। वीररौद्रातश्चायं तं संभ्रममयः युद्धबहुलः कपटभयः शाङ भुजगशतरौद्रxरक्षेोxनरेन्द्रमुनिxलोकपालबहुवचननिशेि- प्रपातविषमः संफेट : । यथा-समुद्रमथो दबावराणां शिल्यकाङ्गम् तद्रामेोहं यदीत्यादिमहानाटककल्पितम् संपुटचारिणी-गति संफेटः कथितत्सद्भिः क्रोधादिभिरतिक्रमः । अर्धमण्डलसञ्चः: पदोस्सैपुटचारिणी। कुञ्चितामाङ्कलेिश्चक्रे संपुटः कर ईरित पुरोभागे त्वयं हस्तः रहस्ये वस्तुगोपने। अन्तरङ्गेच पेठ्य च अन्धकारनिरूपणे । संपुटाख्यकरत्सोऽयं विनियोज्यो बुधेोत्तमैः । संपुता-अवनद्धे जाति सर्वाङ्कलेिचलनकृता सर्वमृदङ्गप्रहारसंयुक्ता। भीतनभो मार्गगत संप्तजातिविधातव्या । संप्रदानम्-वर्णालङ्कारः (सञ्चारी) अन्यस्त्रयायोगात्संप्रदानमवीवदन् विनायकः अन्यस्क्रद्वयं, आवर्तकोक्तस्वरेषु अन्त्यस्थस्वरद्वयम् । भ केचित्तु स्फोटा अनादरे मनस्कृत्य संरफोटः इि इतिधातुं अभिनट रोषप्रथेिसवाक्यं तुं संफेटः यथा-रन्नावल्यां वासवदत्तावचनम् । आर्यपुत्र सदृशैः युक्तं भ ओदरेत्यादि संभाविता लक्षणमक्ष वक्ष्ये संक्षेपितैश्चात्र पदैश्चतुर्भि गुर्वक्षरैभूरिभिरन्विता च कलादिमा स्यात्सविलंबेिता च । तथेच मध्यस्थपद्द्वयस्य प्रत्येकमुञ्चारणतो द्विवारम् । आद्यान्तिमे चापि पदे विहाय परा कला मध्यलयान्विता स्यात्।। परैश्चतुर्मित्सहिता तेन लयेन युक्ता तु कला तृतीया एतत्तूर्य यन्न चकास्ति चैषा संभाविता गायकसम्भता स्यात्। शिोष्ट मागधलक्षणे द्रुष्टयम् । सैभोगः...गर्भसन्धौ प्रथमभङ्गम् फलेप्सायोग्यता ! यथा-मायामदालसे कण्ठे इति सद्. छसां प्रति कुवलयाश्वस्य वाक्यम् । र: संभ्रमः:-गर्भसन्ध्यङ्गम् विद्रवस्य नामान्तरम्।
पृष्ठम्:भरतकोशः-३.pdf/३९
दिखावट