महाभारतम्-04-विराटपर्व-064

महाभारतम्
चतुर्थपर्व
महाभारतम्-04-विराटपर्व-064
वेदव्यासः

महाभारतस्य पर्वाणि

अर्जुनेन द्रोणादिपञ्चरथान्प्रत्यभियानम् ।। 1 ।।

वैशंपायन उवाच।	4-64-1x
भीष्मं विजित्य संग्रामे कुरूणां मिषतां रणे। ततो युद्धमनाः प्रायात्पार्थः पञ्च महारथान् ।।	4-64-1a 4-64-1b
आददानश्च नाराचान्विमृशन्निषुधी अपि। संस्पृशानश्च गाण्डीवं भूयः कर्णं समभ्यगाम् ।।	4-64-2a 4-64-2b
द्रौणिरुवाच।	4-64-3x
कर्ण यत्तत्सभामध्ये बह्वबद्धं प्रभाषसे। न मे युधि समोऽस्तीति तदिदं प्रत्युपस्थितम् ।।	4-64-3a 4-64-3b
एषोऽन्तक इव क्रुद्धः सर्वभूतावमर्दनः। अदूरात्प्रत्युपस्थाय जृम्भते केसरी यथा। न पलायस्व शूरश्चेत्स्थित्वा युध्यस्व फल्गुनम् ।।	4-64-4a 4-64-4b 4-64-4c
कर्ण उवाच।	4-64-5x
नाहं बिभेमि बीभत्सोः कृष्णाद्वा देवकीसुतात् । पाण्डवेभ्योपि सर्वेभ्यः क्षत्रधर्ममनुव्रतः ।।	4-64-5a 4-64-5b
सत्वाधिकानां शूराणां धनुर्वेदोपजीविनाम् । दर्शनाञ्जायते दर्पः स्वरश्च न विषीदति ।।	4-64-6a 4-64-6b
पश्यत्वाचार्यपुत्रो मामर्जुनेन समं युधि। युध्यमानं सुसंयुक्तं दैवं तु दुरतिक्रमम् ।।	4-64-7a 4-64-7b
अश्वत्थामोवाच।	4-64-8x
को दोषः कर्ण शूराणां वाचा साकं हि पौरुषम् । विद्यते यदि तल्लोके गुणोत्तरमिहोच्यते ।।	4-64-8a 4-64-8b
युव्यस्व त्वमभीः पार्थं प्रपलायस्व मा रणात्। उक्तं वचः स्मरन्कर्ण नाहमित्यादि संयुगे ।।	4-64-9a 4-64-9b
वैशंपायन उवाच।	4-64-10x
तं समन्ताद्रथाः पञ्च परिवार्य धनञ्जयम्। त इषून्सम्यगस्यन्तो मुमुक्षन्तोपि जीवितात् ।।	4-64-10a 4-64-10b
ते लाभमिव मन्वानाः क्षिप्रमार्च्छन्धनञ्जयम्। शरौघान्सम्यगस्यन्तो जीमूता इव वार्षिकाः ।।	4-64-11a 4-64-11b
बहुभिर्निशितैर्बाणैर्विविधैर्लोमवापिभिः । आद्रवन्प्रत्यवस्थाय प्रत्यविध्यन्धनञ्जयम् ।।	4-64-12a 4-64-12b
ततः प्रहस्य बीभत्सुः सर्वशस्त्रभृतांवरः । दिव्यमस्त्रं विकुर्वाणः प्रत्ययाद्रथसत्तमान् ।।	4-64-13a 4-64-13b
यथा रश्मिभिरादित्यः प्रच्छादयति मेदिनीम्। एवं गाण्डीवनिर्मुक्तैः शरैः प्राच्छादयद्दिशः ।।	4-64-14a 4-64-14b
न रथानां न नगानां न ध्वजानां न वाजिनाम्। अविद्धं निशितैर्बाणैरासीद्द्यूङ्गुलमन्तरम् ।।	4-64-15a 4-64-15b
सर्वे शान्तिपरा योधाः स्वचित्तं नाभिजझिरे । हस्तिनोऽश्वाश्च वित्रस्ता व्यवलीयन्त भारत ।।	4-64-16a 4-64-16b
यथा नलवनं नागः प्रभिन्नः षाष्टिहायनः । एवं सर्वानपामृद्गादर्जुनः शस्त्रतेजसा ।।	4-64-17a 4-64-17b
गाण्डीवस्य तु घोषेण पृथिवी समकम्पत। मनांसि धार्तराष्ट्राणामप्यकृन्तद्धनञ्जयः ।।	4-64-18a 4-64-18b
ततो विगाह्य सैन्यानां मध्यं शस्त्रभृतांवरः । सारथिं समरे शूरस्त्वभ्यभाषत वीर्यवान् ।।	4-64-19a 4-64-19b
संनियम्य हयानेतान्मन्दं वाहय सारथे । आचार्यपुत्रं समरे योधयिष्येऽपराजितम् ।।	4-64-20a 4-64-20b
पुरा ह्येष मया युक्तः स मे भवति पृष्ठतः ।। एवमुक्तेऽर्जुनेनासावश्वत्थामरथं प्रति।	4-64-21a 4-64-21b
विराटपुत्रो जवनान्भृशमश्वानचोदयत् ।।	4-64-22a
कर्ण उवाच।	4-64-23x
एषोपयाति बीभत्सुर्व्यथितो गाढवेदनः।	4-64-22b
तं तु तत्रैव यास्यामि नासौ मुच्येत जीवितात् ।।	4-64-23a
द्रोण उवाच।	4-64-24x
नासौ भयेन निर्यातो महात्मा पाकशासनिः। नैवं भीता निवर्तन्ते न पुनर्गाढवेदनाः ।।	4-64-24a 4-64-24b
यद्येनमभिसंरब्धं पुनरेवाभियास्यसि। बहून्यस्त्राणि जानीते न पुनर्मोक्ष्यते भवान् ।।	4-64-25a 4-64-25b
दिष्ट्या दुर्योधनो मुक्तो दिष्ट्या गावः पलायिताः। मुक्तो दिष्ट्या च संग्रामे किं रणेन करिष्यसि ।।	4-64-26a 4-64-26b
क्रोशमात्रमपाक्रम्य बलमन्वानयामहे। अन्वागतबलाः पार्थं पुनरेवाभियास्यथ ।।	4-64-27a 4-64-27b
।। इति श्रीमन्महाभारते विराटपर्वणि गोग्रहणपर्वणि चतुःषष्टितमोऽध्यायः ।।

विराटपर्व-063

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

विराटपर्व-065