पद्मिनीपरिणयः/सप्तमोऽङ्कः
॥ अथ सप्तमोऽङ्कः ॥
(ततः प्रविशति बलाका नाम परिचारिका)
बलाका-एत्थ महाराओ जीमूदो जदा पदुमिणिं आणीदवन्तो तदो पहुदि ण मे विस्समो । (अत्र महाराजो जीमूतो यदा पद्मिनीमानीतवान् ततः प्रभति न मे विश्रमः)
(पुरो वीक्ष्य) अज्जो इरंमओ आअच्छइ । इमं पुछिस्सम् । (आर्य इरम्मद आगच्छति । इमं प्रक्ष्यामि) । (प्रविश्य)
इरम्मद:-अयि बलाके, क्व प्रस्थिताऽसि ?
बला-अज्ज ! पुष्फं ओचेदुम् । (आर्य ! पुष्पमपचेतुम्) ।
इरम्म-किमर्थम् ?
बला-पदुमिणीए पूआणिमित्तम् । (पद्मिन्याः पूजानिमित्तम्) ।
'इर-पद्मिनीनियमः कीदृशः ?
बला-अच्चरिअकरो । बंहमुहुत्ते उच्छिठ्ठइ । अंब कमळे, मह मणोरहं पूरेहि । पाळेहि । तुमं एव्व सरणम् । तुमं विणा ण परा गईत्ति कहेइ । सुद्धेहिं उदएहिं सरीरं सोहेइ । तदाणिं इत्थिआजणं वि बही णिग्गमेइ ।
(आश्चर्यकरः । ब्राह्मे मुहूर्ते उत्तिष्ठति । अम्ब कमले ! मम मनोरथं पूरय । पालय । त्वमेव शरणम् । त्वां विना न परा गतिरिति कथयति । शुद्धैरुदकैः शरीरं शोधयति । तदानीं स्त्रीजनमपि बहिर्निर्गमयति) ।
इर – शरीरशोधनसमये स्त्रीणामपि निस्सारणं किमर्थम् ?
बला-तं ण मुणेमि । (तन्न जानामि) ।
इर-अथवा मानवतीनां स्वगोपनीयाङ्गगोपनपरता तादृशी । ततः ।
बला-तदो सुद्धं वसणं धरन्ती उपविसइ आसणे । तदो अङ्गुळीहिं णासिअं पीडेइ । तं ण विदिअं मए । (ततः शुद्धं वसनं धरन्ती उपविशति आसने । ततः अङ्गुलीभिनासिकां पीडयति । तन्न विदितं मया)।
इर-मुग्धे ! स हि प्राणायामो नाम जपादौ जपान्ते च कर्तव्यं कर्म ।
बला-तेण वि फलं होइ ? (तेन किं फलं भवति ?) इर-पापशमनम् । उक्तं हि --
- 'यद्राव्या कुरुते पापं कर्मणा मनसा गिरा ।
- तिष्ठन्वै पूर्वसन्ध्यायां प्राणायामैर्व्यपोहति' ॥
इत्यादि । तत: ।
बला-तदो सीसे मुहे हिअए वि परिसइ । तं किम् । (ततः शीर्षे मुखे हृदयेऽपि स्पृशति । तत्किम् ?) ।
इर-तन्न्यासारव्यं कर्म । उक्तं हि, 'न्यासस्स्यान्मन्त्रसन्नाहो न्यासहीनो निरर्थकः' इत्यादि । ततः ।
बला-तदो जवं करिअ पिट्टचुण्णेहिं फलए रंगवल्लीं कुणइ । (ततो जपं कृत्वा पिष्टचूर्णैः फलके रङ्गवल्लीं करोति) ।
इर-मुग्धे ! तत्केवलं न रङ्गवल्ली । किन्तु यन्त्रविन्यसनम् ।
बला-तं किंणिमित्तम् ? (तत्किन्निमित्तम् ?) ।
इर-पूजार्थम् । ‘उक्तं हि, यन्त्रे वा प्रतिमायां वा पूजये’दित्यादि । ततः ।
बला-तदो तत्थ कुसुमेहिं जलेहिं चंदणेहिं पूएइ । (ततस्तत्र कुसुमैर्जलैश्चन्दनैः पूजयति) ।
इर-ततः ।
बला-तदो किं वि समं ओणेदुं अच्छि णिमीळिअ मुहुतं आसीणा एव णिद्दाइ । (ततः किमपि श्रममपनेतुमक्षि निमील्य मुहूर्तमासीनैव निद्राति) ।
इर–मुग्धे, न निद्राति श्रमापनोदनाय । किन्तु निमीलितनयना ध्यायति । ततः ।
बला-णिवेदिअं ओअणं, भक्खणं, छीरं, सहिए समं संभोजिअ सुहं वसइ । (निवेदितमोदनं भक्षणं क्षीरं सख्या समं सम्भुज्य सुखं वसति) ।
इर-महाराजजीमूतस्तत्रागच्छति वा ?
बला-मज्झे मज्झे आअदो बही वट्टमाणो जालरन्ध्रेण पेक्खइ । (मध्ये मध्ये आगतः बहिर्वर्तमानो जालरन्ध्रेण प्रेक्षते) ।
इर–तदानीं पद्मिनी कीदृशी भवति ?
बला-णिमीळइ लोअणम् ( निमीलयति लोचनम्) । इर-अहो नियमः । दृष्ट्याऽपि न वीक्षते पुमांसम् ।
बला-अज्ज ! केतिअं काळं एसा एव्वं णिअमे वट्टस्सइ? (आर्य ! कियन्तं कालं एषैवं नियमे वर्तिष्यते) ।
इर–प्रायोऽतीतं मासत्रितयम् । तद्विलम्बेन विना व्रतं समाप्यते ।
बला-अज्ज ! किंवि कहेदुं भीअह्मि । (आर्य ! किमपि कथयितुं भीताऽस्मि) ।
इर-भण निर्भया ।
बला-अदिसुंदरी जुवई बुद्धिसाळिणी सा कहं मळिणसरीरं वृद्धं जडप्पइदिं इमं कामइस्सइ ? (अतिसुन्दरी युवती बुद्धिशालिनी सा कथं मलिनशरीरं वृद्धं जडप्रकृतिमिमं कामयिष्यते ?) ।
इर–
- वृद्धो बुद्धिविहीनो दुर्भगदेहः पुमान् सुरुचिगात्रीम् ।
- तरुणीं यः कामयते तस्मान्न परो जनेन परिहास्यः ॥
बला-अज्ज ! सिघ्घं गच्छेमि । जदो भमरिआकोवो होस्सइ पुप्फाहरणविळंबेण । (आर्य ! शीघ्रं गच्छामि । यतो भ्रमरिकाकोपो भविष्यति पुष्पाहरणविळम्बेन) ।
इर-भद्रे ! गच्छ सत्वरम् । अहमपि महाराजनिदेशात्पद्मिनीवासवेश्म परितः परिपालनाय भटान् व्यग्रीकरिष्यामि । (इति निक्रान्तौ)
मिश्रविष्कम्भः ।
(ततः प्रविशति सह भ्रमरिकारूपधारिणा मिलिन्देन पद्मिनीवेषधारी कुमुदाकरः) ।
कुमु-सखे ! नेतः परं सोढव्यो मे कौमुदीविश्लेषः ।
- मम हृदि निपतन् रुजं विधत्ते मदनशरो नितरां जवेन यावत् ।
- क्वचिदिह विषये त्ववश्यकार्ये तदहमहो निदधामि तावदन्तः ॥
मिलि-सखे ! हृदयस्य व्यथानिवृत्तये कार्यान्तरव्यग्रताकरणमेव महानुपायः ।
कुमु-प्रायोऽतीतं मासत्रयं योषिद्वेषधारिणोरावयोः । कथं जीमूतमत्तेभयोर्भयोत्पत्तिः ? कथं पद्मिन्या भास्करावाप्तिः निश्चला ? । कथं कौमुदीपरिष्वङ्गो मम भविष्यति ?
मिलि-वयस्य ! मा स्म विचिन्तयः । भगवच्छारदानन्दसन्दिष्टमार्गेण भगवन्तं हनूमन्तं भजमानस्य भवतस्सर्वो मनोरथस्सेत्स्यति ।
कुमु-स गुरुः मां प्रयाणसमये रहस्येवमादिशत् । मिलि–कथमिव ?
कुमु-
- मन्त्रं मयेमं जपतः प्रदत्तं स्तुत्याऽनया ते स्तुवतः सुभक्त्या ।
- श्रीरामदूतं निखिलेष्टसिद्धिः स्यादापदः प्राप्नुयुराशु नाशम् ॥ इति
मिलि-सखे ! सा स्तुतिः कीदृशी ? यदि न गोपनीया श्रावयितुमभ्यर्थये ।
कुमु-गोप्यमपि सुहृदे प्रकाश्यं खलु । तदवधीयताम् ।
मिलि-अवहितोऽस्मि ।
कुमु-
- वन्दारुं दाशरथेर्मन्दारं कञ्चिदाश्रये भजताम् ।
- वृन्दारकनव्यगुणं सन्दारितरावणात्मजं समरे ॥
- क्वाहं पापकृदग्र्यः क्व च तव कृतिभिः प्रसाद इह लभ्यः ।
- भगवंस्तथाऽपि मह्यं प्रसीदसीत्यत्र हेतुरनुकम्पा ॥
- अनिलसुत नाथ भगवन्ननिशं ते पादसंस्मृतिर्यदि मे ।
- क्वाघं क्व च विपदार्तिः क्वारिः क्व च मे क्व चात्र दुष्कीर्तिः ॥
- धैर्यं सर्वविधं मे नाना चिन्ता कपीन्द्र ! शिथिलयति ।
- किं करवाणि रघूणां किङ्कर पत्युः कृपानिधे पाहि ॥
- अनुभूता बहुविपदो ननु ते विदितं समस्तमनिलसुत ।
- श्रृणु किंचिद्दासवचः सोढुं शोकं न शक्नुयामुपरि ॥
- अनुभूयैव व्यसनं प्राक्तनपापं क्षयं प्रणेयमिह ।
- इति चेत् त्वामस्मरतां को भेदः स्तावकस्य मम च विभो ॥
- निर्बध्नात्येष हि मामिति मारुतपुत्र मा रुषं यासीः ।
- नाथानन्यशरण्यो निवेदनीयं निवेदयामि तव ॥
- चण्डकरस्त्वं नमतां खण्डयितुं सर्वपापसन्तमसम् ।
- उदितो दितिसुतविमतं सततं स्वान्तर्हरे हरि बिभ्रत् ॥
- अनलोऽस्यनिलसुत त्वं लङ्कादाहाय नाथ सम्भूतः ।
- अनलत्वं न च धत्से भीमात्मजयान्वितो यतश्चित्रम् ॥[१]
चन्द्रस्त्वं नाथ सतामन्तःकरणेन्दुकान्तमत्यच्छम् ।
सरसीकर्तुमुदीतः सरसीरुहबन्धुसम्भवामात्य ! ॥
राघवसन्देशहरस्तवमेतं सर्वशोकभीतिहरम् ।
यः पठति तस्य सर्वाभीष्टावाप्तौ न कापि विचिकित्सा ॥
मिलि -सखे !
बुद्धिर्बलं यशो धैर्यं निर्भयत्वमरोगता ।
अजाड्यं वाक्पटुत्वञ्च हनुमत्स्मरणाद्भवेत् ॥
इति पवनतनयस्मरणमात्रस्य बुद्ध्यादिप्रदत्वमुक्तम् । किं पुनः स्तुतेः । किञ्च, पवनसम्भवमहिम्ना[२] जीमूतनाशः स्यादेव ।
(प्रविश्य)
बलाका-सामिणि । एदं कुसुमम् । (स्वामिनि एतत्कुसुमम्) (इत्यर्पयति) ।
मिलि हञ्जे । किं कुणइ जीमूअराओ ? (हञ्जे । किं कुरुते जीमूतराजः ?) ।
बला-देवी । पदुमिणीए संगमम्म सुहं वेळं पुच्छइ देवण्णजणम् । संभरेइ कत्थूरिम्, चंदण, हिमंबु, पुप्फं, अण्णं जंजं भोअवत्थु । (देव्याः पद्मिन्याः सङ्गमाय शुभां वेळां पृच्छति दैवज्ञजनम् । संभरति कस्तूरीं चन्दनं हिमाम्बु पुष्पम् अन्यद्यद्यद्भोगवस्तु । )
मिलि-हञ्जे । तं भण पदुमिणी तुह संगेण सुहं कामअंती किंवि, णिमित्तं दट्ठूण अत्तणो इदो परिबूभंसं चितअंन्ती वट्टइति । (हञ्जे तद्भण पद्मिनी तव संगेन सुखं कामयमाना किमपि निमित्तं दृष्ट्वाऽऽत्मनः इतः परिभ्रंशं चिन्तयन्ती वर्तत इति ।
बला-जहा आणवेति भट्टिणी (यथाऽऽज्ञापयति भर्त्री ) (इति निष्क्रान्ता)
कुमु-सखे । आगमिष्यति पापो जीमूतः । तं यथोचितं ब्रूहि ।
मिलि-सखे । वक्ष्यामि यथाभवदभिहित यथामति ।
(झटिति प्रविश्य)
जीमूतः-भद्रे भ्रमरिके, का तव सख्याः कातरता । ? मिलि-अय्य, णिमित्तदंसणादो तुमं उद्दिसिअ एव चिन्तेइ । (आर्य । निमित्तदर्शनात् त्वां उद्दिश्यैव चिन्तयति) । जीमू-मा चिन्तयतु मामुद्दिश्य प्रिया ।
- उत्तुङ्गपदभाजं मां सदा वज्रबलान्वितम् ।
- सर्वतोमुखसञ्चारं कोऽस्ति च्यावपितुं पटुः ॥[३]
मिलि-(अपवार्य) जीमूतं च्यावयितुं शारदानन्दं विना न कोऽपि समर्थः । (प्रकाशम्) अय्य तुमं तारिसो एव्व । किंदु चिळादो मत्तेभओ सहिं मह ओहरिदुं समअं पडिवाळेत्ति । ततो अच्चाहिदं संकइ हिअअम् । (आर्य ! त्वं तादृश एव । किन्तु चिरान्मत्तेभकः सखीं मभापहर्तुं समयं प्रतिपालयति । ततोऽत्याहितं शङ्कते हृदयम् ।
जीमू-
- जीमूतवशगामेनां मत्तेभः किं करिष्यति ।
- पद्मिनीं हरिणाक्रान्तां किङ्कुर्याद्वनगः करी ॥
मिलि-अय्य ! किं करिणो वि बलसाळी हरिणो । (आर्य ! किं करिणोऽपि बलशाली हरिणः) ।
जीमू-भद्रे । हरिणा [४] सिंहेनाक्रान्तमित्युक्तम् ।
मिलि - (निश्वस्य) तुह वअणंवि अप्पिअं सूएदि । किं कादव्वम् । (तव वचनमप्यप्रियं सूचयति । किं कर्तव्यम् ?)
जीमू-भद्रे । धीरा भव ।
मिलि-तुमस्सिं विज्जमाणे णो भीई (त्वयि विद्यमाने नो भीतिः) ।
जीमू-तथा (इति निष्कान्तः)
कुमु -
- उत्थायार्कः प्रथमममलो गाः प्रयुञ्जन्पदे सौ
- विष्णोः पश्चात् द्विजततिमरं धावयन्निस्तमस्कः ।
- सन्मार्गस्थो जगति कलयन् कर्म तत्तत्समस्तं
- मित्रत्वं स्वं निखिलजनतां नन्दयन् संव्यनक्ति ॥
- उत्थायार्कः प्रथमममलो गाः प्रयुञ्जन्पदे सौ
- करोतु वा तापमयं जलस्य तनोतु वा शोषमतीव पूषा ।
- अस्योदयं काङ्क्षति सर्वलोको दोषं पिधत्ते बहुना गुणानाम् ॥ मिलि-
तत्तादृगोजसि रवावधुनाऽरतमस्मिन्
याति प्रकृष्टगुणशालिनि राजनीव ।
हिंसन्ति दुर्जनगणा इव लोकमत्र
ध्वान्तान्यनर्गलनिजप्रसराणि कामम् ॥
सन्तो यथा खगगणाः क्वचन प्रलीना
नीतिर्यथा सरसिजेषु विलीयते श्रीः ।
वैदुष्यवद्विफलतां नयनं प्रयाति
धर्मो यथा क्षयमुपैति जनप्रचारः ॥
कुबु-
चौर्यानुकूलश्चोराणां जाराभिसरणोचितः ।
स्वैरिणीनामयं कालः परेषां वञ्चनक्षमः ॥
मिलि-सखे । एतस्मिन्नेव महान्धकारसमावृतसमस्तव्योमावकाशे समये जीमूत: प्रतार्यः आवाभ्याम् । यदत्र स्वपन्ति भटाः ।
कुमु-सुप्ता भ्रमरिकेव भवतु भवान् मुहूर्त्तम् ।
मिलि-तथा (इति निष्क्रान्तः) ।
कुमु-(स्त्रीवेषं परिहृत्य मृदुपदविन्यासं परिक्रम्य) कोऽत्र राजमन्दिरद्वारे
(प्रविश्य)
दौवारिकः - क: पृच्छति ?
कुमु-झटिति निवेद्यतां महाराजाय कासारकुमारः समागत इति ।
दौवा-तथा (इति निप्क्रम्य पुनः प्रविश्य) इत इतो महाराजः ।
(प्रविशति जीमूतः)
कुमु-(दृष्ट्वा) (स्वगतम्)
जीमूतोऽयं कुमतिजनताग्रेसरो द्वारपाल-
प्रोक्तां स्यालस्तत्र स सजवायात इत्युक्तिमाशु ।
श्रुत्वा निद्रामपि परिहरन्नुत्थितो रक्तनेत्रो
भ्रश्यद्वस्त्राभरणकुसुमस्तूर्णमभ्येति धृतेः ॥
(प्रकाशम्) आवुत्त । अपि कुशलम् ?
जीमू-राष्ट्रिय । अपि स्वागतम् ?
कुमु-यदि द्रक्ष्यामि भगिनीं, स्वागतमेव मे ।
जीमू-किमत्र संशयनिमित्तम् !
कुमु-(निश्वस्य) भगवन् वासुदेव ! प्रसीद शान्तमस्तु सोदरीविषयदृष्टं दुर्निमित्तम् ।
जीमू-कीदृशं तत् ?
कुमु-
स्वप्ने निरीक्ष्य जनको मम पद्मिनीं तां
ध्वस्तां स केनचिदरण्यमतङ्गजेन ।
मां प्राहिणोदधिकदूनमनास्स्वसार-
मावुत्तपत्तनमुपेत्य विचारयेति ॥
जीमू-हन्त । जीमूतपरिपालनप्रथमभाजनीभूतायां पद्मिन्यां किं दुर्निमित्तेनाकिञ्चित्करेण ।
कुमु-(वामाक्षिस्पन्दनमभिनयन्) आर्य । निर्हेतु स्पन्दते वामनेत्रम् । किं वा भविष्यति ? (इत्यश्रूणि मुञ्चति)
जीमू-भद्र । कृतं चापलेन ।
कुमु-
आस्कन्दने मे स्वसुरुग्ररूपो मत्तेभकः कौतुकितां दधानः ।
प्रतीक्षमाणः समयं सदाऽऽस्त इत्यन्तरङ्गं व्यथतेऽधिकं नः ॥
जीमू-
परितः पटलेनात्र भटानां शस्त्रधारिणाम् ।
भवने पाल्यमाने स किं कुर्यात्पद्मिनीं स्थिताम् ॥
कुमु-(स्वगतम्) जाल्म । तव भवनरक्षिणां जाग्रता मया दृष्टा खलु स्वरूपेण निर्गच्छताऽवरोधात् । (प्रकाशम्) आवुत्त ! तथा न मन्तव्यम् ।
उद्यानगामिनीमेतां मत्तेभप्रणिधिः पुरा ।
हर्तुमम्बरतो धावन्भास्करेण हतोऽपतत् ॥
जीमू-स को नाम ?
कुमु-तुहिनमण्डलाभिधेयः । जीमू-स पापात्मा विनष्टः खलु ।
कुमु-तदीयकुटुम्बिनी हिमानी नाम कापि कापालिकी महापापा खलु ? सा निहते पत्यौ पुरा कथमपि पद्मिनीं ग्लपयिष्यामीति प्रतिश्रुत्य गता ।
जीमू-आस्यतामासने ।
कुमु-किमुपवेशनेन ? न शक्नोमि चेतः पर्यवस्थापयितुम् ।
जीमू-किङ्कर्तव्यमधुना ?
कुमु-प्रथमं दर्शय भगिनीवाससदनम् । तत्र तां निरीक्षमाणस्य मम हृदयं समाश्वस्तं भवेत् ।
जीमू-(विहस्य) कथं केसरिसमाक्रान्तकन्दराधिष्ठितमणेर्हरिणापहरणशङ्का ! यद्यपि, गत्वा पश्यामः । (इति परिक्रामतः) (मिलिन्दः शयानः प्रविशति) ।
कुमु-(स्वगतम्) सखा स्वपन्निव जागर्ति । (प्रकाशं) कुतोऽत्र शेते निस्सहाया भगिनी
जीमू-भ्रमरिका बहिर्निर्गता स्यात् कस्यापि कृते ।
कुमु-(स्व) कुमुदाकर एव बहिर्निर्गतः कस्यापि कृते । (मिलिन्दसमीपं गत्वा) (प्रका) भद्रे, उत्तिष्ठ ।
मिलि-(ससंभ्रममुत्थाय) कुदो ण दीसइ पिअसही । (कुतो न दृश्यते प्रियसखी) (इति परितो वीक्षते) ।
कुमु-हा । न दृश्यतेऽत्र वत्सा ।
जीमू-दृश्यताम् परितः । (इति सत्वरमुपसर्पति)
मिलि-हळा ! पदुमिणि कहिं गदासि ? कुदो ण दीससि ? हदओ मत्तेभओ पुव्वंविअदाणिंवि तुमं बञ्चेदुं पउतो किअत्त्थो आसि । (हला पद्मिनि, क्व गतासि कुतो न दृश्यसे ? हतको मत्तेभकः पूर्वमिवेदानीमपि त्वां वञ्चयितुं प्रवृत्तः कृतार्थ आसीत् । (इति रोदिति)
कुमु-हा वत्से ! किं मत्तेभवञ्चानावागुराबद्धाऽसि ?
जीमू-अलं विलापेन । वर्तेत सौधान्तरे ।
मिलि-तथ पेख्खामो । (तत्र द्रक्ष्यामः) (इति परिक्रामन्ति)
कुमु-(अपवार्य) पितृगृहे भर्त्रा सह वर्तमाना कौमुदी कथमत्र सौधान्तरे ? मिलि-(अपवार्य) पद्मिनीति भण ।
कुमु–(स्वगतम्) हन्त मे कौमुदीपरता, या स्खलयति गोत्रम् । (परिक्रामन्ति)
जीमू–(स्व)
- यस्याः परिष्वङ्गनिबद्धकामः प्रतीक्षमाणस्समयं व्रतान्ते ।
- आसं तदाप्तौ समुपस्थितायां हा हन्त साऽत्येति दृशोः पदं मे ॥
(प्रकाशम्) सर्वत्र विचेतव्याऽत्र प्रिया ।
कुमु-हन्त महाशू्रस्य तव वशं प्रापितायाः स्वसुहृदपेक्षया किमिति मन्यमानोऽहं अन्यकार्यनिरतोऽभूवम् ।
मिलि-हळा ! तुमस्सिं पावस्स मतेभस्स वसं गताए किं मह जीविदेण । तदो विसं भख्खिअ विमुंचेमि पाणे । (त्वयि पापस्य मत्तेभस्य वशंगतायां किं मम जीवितेन । ततो विषं भक्षित्वा विमुञ्चामि प्राणान् । (इति उरस्ताडयति)
कुमु-
- न दृश्यते तत्र सहोदरीति तातो ममोक्तिं स निशम्य सद्यः ।
- असूनुपेक्षेत न संशयोऽत्र ततो मया तद्वदता न भाव्यम् ॥
तदिहैव प्राणा मोक्तव्याः ।
जीमू–अरे दुरात्मन् ! मत्तेभ ।
- अगणयन्मम शौर्यमनल्पकं प्रियतमामपहृत्य सुदुर्मतिः ।
- निपतितोऽसि मदीयरुषः पदे क्व शरणं तव लभ्यमहो भवेत् ॥
कुमु-आर्य ! स दुरात्मा सत्वरं निपात्यः । अन्यथा क्वचिद्वने निलीनो भविष्यति भवतो भीतः ।
जीमू-दन्तान् कटकटापयन्
- पातकी यातु पाताळं पातु वः तं सुरेश्वरः ।
- भूत्वा क्रोधस्य मे पात्रं मत्तेभः किं स जीवतु ॥
मिलि-(अप) सखे ! दिष्ट्या दृढीभूतं मत्तेभवैरं जीमूतस्य ।
कुमु-त्वर्यतां रिपुनिग्रहाय ।
जीमू-भद्र, यावदानेष्यामि प्रणयिनीं तावदिहास्यतां युवाभ्याम् । कुमु-यथा रोचते भवते ।
जीमू–
- मत्तेभकं मित्रकुलेन साकं नीत्वाऽत्र पक्षिव्रजभक्ष्यभावम् ।
- तां पद्मिनीं तत्करमर्शदूनामानन्दयन्मानमहं भजामि ॥
(इति निष्क्रान्तः)
कुमु-सखे ! प्रायः फलितोऽभूदद्योगीन्द्रोपायः ।
मिलि-वयस्य ! सर्वं सुष्ठु परिणमेत चक्रपाणिरमणीप्रसादमहिम्ना ।
कुमु-किमितःपरमिह निवासेन । निगूढं गत्वा जीमूतस्य मत्तेभविषये चेष्टितं पश्यावः ।
(इति निष्क्रान्तौ)
॥ इति पद्मिनीपरिणये सप्तमोऽङ्कः ॥