महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-030
| ← उद्योगपर्व-029 | महाभारतम् पञ्चमपर्व महाभारतम्-05-उद्योगपर्व-030 वेदव्यासः |
उद्योगपर्व-031 → |
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
सञ्जयेन गमनाय युधिष्ठिराद्यामन्त्रणम् ।। 1 ।। युधिष्ठिरेण सञ्जयंप्रति आभीष्मं आखञ्जकुब्जं सर्वेषु यथायोग्यं वन्दनादिपूर्वकं स्वस्य कुशलनिवेदनचोदनम् ।। 2 ।। तथा दुर्योधनंप्रति सन्धिविग्रहान्यतरपक्षस्वीकरणाभ्यनुज्ञानकथनचोदनम् ।। 3 ।।
सञ्जय उवाच। | 5-30-1x |
आमन्त्रये त्वां नरदेवदेव | 5-30-1a 5-30-1b 5-30-1c 5-30-1d |
जनार्दनं भीमसेनार्जुनौ च | 5-30-2a 5-30-2b 5-30-2c 5-30-2d |
युधिष्ठिर उवाच। | 5-30-3x |
अनुज्ञातः सञ्जय स्वस्ति गच्छ | 5-30-3a 5-30-3b 5-30-3c 5-30-3d |
आप्तो दूतः सञ्जय सुप्रियोऽसि | 5-30-4a 5-30-4b 5-30-4c 5-30-4d |
न मर्मगां जातु वक्ताऽसि रूक्षां | 5-30-5a 5-30-5b 5-30-5c 5-30-5d |
त्वमेव नः प्रियतमोऽसि दूत | 5-30-6a 5-30-6b 5-30-6c 5-30-6d |
इतो गत्वा सञ्जय क्षिप्रमेव | 5-30-7a 5-30-7b 5-30-7c 5-30-7d |
स्वाध्यायिनो ब्राह्मणा भिक्षवश्च | 5-30-8a 5-30-8b 5-30-8c 5-30-8d |
पुरोहितं धृतराष्ट्रस्य राज्ञ- | 5-30-9a 5-30-9b 5-30-9c 5-30-9d |
अश्रोत्रिया ये च वसन्ति वृद्धा | 5-30-10a 5-30-10b 5-30-10c 5-30-10d |
तेषां सर्वषां कुशलं स्म पृच्छेः ।।' | 5-30-11f |
आचार्य इष्टो नयगो विधेयो | 5-30-12a 5-30-12b 5-30-12c 5-30-12d |
अधीतविद्यश्चरणोपपन्नो | 5-30-13a 5-30-13b 5-30-13c 5-30-13d |
शारद्वतस्यावसथं स्म गत्वा | 5-30-14a 5-30-14b 5-30-14c 5-30-14d |
यस्मिन्शौर्यमानृशंस्यं तपश्च | 5-30-15a 5-30-15b 5-30-15c 5-30-15d |
प्रज्ञाचक्षुर्यः प्रणेता कुरूणां | 5-30-16a 5-30-16b 5-30-16c 5-30-16d |
ज्येष्ठः पुत्रो धृतराष्ट्रस्य मन्दो | 5-30-17a 5-30-17b 5-30-17c 5-30-17d |
भ्राता कनीयानपि तस्य मन्द- | 5-30-18a 5-30-18b 5-30-18c 5-30-18d |
यस्य कामो वर्तते नित्यमेव | 5-30-19a 5-30-19b 5-30-19c 5-30-19b |
` भूरिश्रवास्तात निपातयोधी | 5-30-20a 5-30-20b 5-30-20c 5-30-20d |
स्तेषां सर्वेषां कुशलं तात पृच्छेः ।।' | 5-30-21f |
गुणैरनेकैः प्रवरैश्च युक्तो | 5-30-22a 5-30-22b 5-30-22c 5-30-22d |
अर्हत्तमः कुरुषु सौमदत्तिः | 5-30-23a 5-30-23b 5-30-23c 5-30-23d |
ये चैवान्ये कुरुमुख्या युवानः | 5-30-24a 5-30-24b 5-30-24c 5-30-24d |
ये राजानः पाण्डवायोधनाय | 5-30-25a 5-30-25b 5-30-25c 5-30-25d |
प्राच्योदीच्या दाक्षिण्यात्याश्च शूरा- | 5-30-26a 5-30-26b 5-30-26c 5-30-26d |
हस्त्यारोहा रथिनः सादिनश्च | 5-30-27a 5-30-27b 5-30-27c 5-30-27d |
तथा राज्ञो ह्यर्थयुक्तानमात्यान् | 5-30-28a 5-30-28b 5-30-28c 5-30-28d |
वृन्दारकं कुरुमध्येष्वमूढं | 5-30-29a 5-30-29b 5-30-29c 5-30-29d |
निकर्तने देवने योऽद्वितीय- | 5-30-30a 5-30-30b 5-30-30c 5-30-30d |
गान्धारराजः शकुनिः पार्वतीयो | 5-30-31a 5-30-31b 5-30-31c 5-30-31d |
यः पाण्डवानेकरथेन वीरः | 5-30-32a 5-30-32b 5-30-32c 5-30-32d |
स एव भक्तः स गुरुः स भर्ता | 5-30-33a 5-30-33b 5-30-33c 5-30-33d |
वृद्धाः स्त्रियो याश्च गुणोपपन्ना | 5-30-34a 5-30-34b 5-30-34c 5-30-34d |
कच्चित्पुत्रा जीवपुत्राः सुसम्य- | 5-30-35a 5-30-35b 5-30-35c 5-30-35d |
राज्ञो भार्याः सञ्जय वेत्थ तत्र | 5-30-36a 5-30-36b 5-30-36c 5-30-36d |
कच्चिद्वृत्तिं श्वशुरेषु भद्राः | 5-30-37a 5-30-37b 5-30-37c 5-30-37d |
या नः स्नुषाः सञ्जय वेत्थ तत्र | 5-30-38a 5-30-38b 5-30-38c 5-30-38d |
कन्याः स्वजेथाः सदनेषु सञ्जय | 5-30-39a 5-30-39b 5-30-39c 5-30-39d |
अलङ्कृता वस्त्रवत्यः सुगन्धा | 5-30-40a 5-30-40b 5-30-40c 5-30-40d |
दास्यः स्युर्या ये च दासाः कुरूणां | 5-30-41a 5-30-41b 5-30-41c 5-30-41d |
कच्चिद्वृत्तिं वर्तते वै पुराणीं | 5-30-42a 5-30-42b 5-30-42c 5-30-42d |
अन्धाश्च सर्वे बधिरास्तथैव | 5-30-43a 5-30-43b 5-30-43c 5-30-43d |
मा भैष्ट दुःखेन कुजीवितेन | 5-30-44a 5-30-44b 5-30-44c 5-30-44d |
त्वयोच्यमानां श्रृणुयुक्तथा कुरु ।। | 5-30-45f |
सन्त्येव मे ब्राह्मणेभ्यः कृतानि | 5-30-46a 5-30-46b 5-30-46c 5-30-46d |
ये चानाथा दुर्बलाः सर्वकाल- | 5-30-47a 5-30-47b 5-30-47c 5-30-47d |
ये चाप्यन्ये संश्रिता धार्तराष्ट्रा- | 5-30-48a 5-30-48b 5-30-48c 5-30-48d |
एवं सर्वानागताभ्यागतांश्च | 5-30-49a 5-30-49b 5-30-49c 5-30-49d |
न हीदृशाः सन्त्यपरे पृथिव्यां | 5-30-50a 5-30-50b 5-30-50c 5-30-50d |
इदं पुनर्वचनं धार्तराष्ट्रं | 5-30-51a 5-30-51b 5-30-51c 5-30-51d |
न विद्यते युक्तिरेतस्य काचि- | 5-30-52a 5-30-52b 5-30-52c 5-30-52d |
।। इति श्रीमन्महाभारते उद्योगपर्वणि |
5-30-1 अभिषङ्गात् आवेशात् ।। 5-30-5 उपश्रुतिं वार्ताम्। रूक्षां मर्मगाम्। कटुकां नीरसाम् ।। 5 ।। 5-30-7 चरणं ब्रह्मचर्येणाध्ययनम् ।। 5-30-10 अश्रोत्रियाः अत्रैवर्णिकाः शूद्रादयः। धर्ममात्रां धर्मलेशं जरन्तः ।। 5-30-11 श्लाघ्यस्व स्तुहि। जघन्यं पश्चातेभ्यस्तेषां अनामयं पृच्छेः। व्यवहारेण वाणिज्यादिना पालयन्तः स्थानाधिकारिणः ।। 5-30-12 चतुष्पात् मन्त्र उपचारः प्रयोगः संहारश्चेति चत्वारः पादा अस्थेति अस्त्रम् ।। 5-30-13 गन्धर्वेति सौन्दर्यं संगीतं च तस्मिन् द्योतितम् ।। 5-30-25 पाण्डवायोधनाय पाण्डवैः सह युद्धाय ।। 5-30-29 वृन्दारकं श्रेष्ठम् ।। 5-30-30 निकर्तनेऽर्थापहारे । छन्नोपधो गुप्तछलः ।। 5-30-32 मुह्यतां धार्तराष्ट्राणाम् ।। 5-30-40 शीघ्रहारि। वेशस्त्रियो वेश्याः ।। 5-30-44 शत्रून् धार्तराष्ट्रान् निगृह्य वः युष्मान् भरिष्ये पोषयिष्ये इति ब्रूया इति शेषः ।। 44 । 5-30-46 मे मया कृतानि वत्सरदेयानि नो वर्तयन्ति न चालयन्ति। त्वदीया अधिकारिणः तान्यहं यथा यथावत्पश्यमि तथैव तां सिद्धिं त्वद्दत्तं सम्यक् परिपालयामीति दूतद्वारा मां श्रावयेथा इति तं नृपं दुर्योधनं ब्रृहीति शेषः ।। 46 ।। 5-30-47 आत्मन्येव प्रयतन्ते न तु कर्तुं शक्नुवन्ति ।। 5-30-50 नित्यः अविनाशिफलः ।। 50 ।। 5-30-52 युक्तिः संभावना एतस्यार्थस्य न विद्यते। शक्रपुरीं इन्द्रप्रस्थम् ।। 52 ।।
| उद्योगपर्व-029 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | उद्योगपर्व-031 |