अथात्मनो गोलग्रन्थस्य प्रवृत्त्यर्थमन्योक्तिप्रकारेणाह-
गोलं श्रोतुं यदि तव मतिर्भास्करीयं शृणु त्वं
नो संक्षिप्तो न च बहुवृथाविस्तरः शास्त्रतत्त्वम् ।
लीलागम्यः सुललितपदः प्रश्नरम्यः स यस्माद्विद्वन्
विद्वत्सदसि पठतां पण्डितोर्त्तितं व्यनत्ति ॥९॥
वा० भा०-स्पष्टम् । ९ ।
इति गोलप्रशंसा
वा० वा०-अन्योतिप्रकारेणात्मनो गोलस्य वैशिष्टद्यमाह-गोल श्रोतु इति स्पष्टम् ॥ ९ ॥
श्रीमत्कौङ्कणवासिकेशवसुतप्राप्तावबोधाद्बुधाद्भ
ट्टाचार्यसुताद्दिवाकर इति ख्याताज्जनि प्राप्तवान् ।
य: कृष्णस्तनयेन तस्य रचिते सद्वासनावात्तिके,
सत्सिद्धान्तशिरोमणेरियमगात् गोलप्रशंसा स्फुटा ॥
अथ गोलस्वरूपप्रशनाध्यायः
अथ भूसंस्थानप्रश्न श्लोकद्वयेनाह -
भ्रमद्भचक्रचक्रान्तर्गगने गगनेचरैः ।
वृता धृता धरा केन येन नेयमियादधः ।।१।।
किमाकारा कियन्माना नानाशास्त्रविचारणात् ।
कीदृग्द्वीपकुलाद्रीन्द्रसमुद्रैर्मुद्रितोच्यताम् ॥२॥
वा० भा०-इर्य भूगगनेचरैः खेचरैवृता केन धूता सती गगने परितो वर्तमानेऽधो नेयान्न गच्छेत् । कथमियं गगने स्थितेत्यवगतम् । यतो भ्रमद्भचक्रचक्रान्तर्वर्तते । भानां चक्रं संमूहः । भचक्रमेव चक्र भचक्रम्। यदि भूमेमूर्ताधारपरंपराङ्गीक्रियते तदा समन्ताद्वर्तमानघनभचक्र स्याधारे स्खलितस्य भ्रमण नोपपद्यत इत्यर्थ:। तथा च सा भूः किमाकारा कियन्माना द्वीपानां कुलावलेन्द्राणां च कीदृगवस्थानमिति सर्व नानाशास्त्रविचारणात्। बौद्धादिप्रतिवादिपक्षमधरीकृत्योच्यतामित्यर्थः । १-२ ।
इवानों ग्रहस्फुटीकरणोपपतिप्रश्नान् श्लोकद्वयेनाह
संसिद्धाद्द्युगणाद्युगादिभगणैः खेटोऽनुपातेन यः
स्यात् तस्यास्फुटता कथं कथमथ स्पष्टीकृतिनेंकधा ।
